Πάμε απόψε μια βόλτα στα τραγούδια που μας μεγαλώσανε;
Το θυμάσαι αυτό;
Το θυμάσαι αυτό;
Εντάξει, στην περίπτωσή μου δε με "μεγάλωσε" ακριβώς. Θά 'χα τελειώσει, νομίζω, και το στρατό όταν το πήρα χαμπάρι. Πάντως μου είχε κολλήσει πάρα πολύ άσχημα, μπορεί να το άκουγα και... 150 φορές στη σειρά. Κάπου έχω και το CD, αλλά τώρα με το youtube πια, ποιος ξέρει κι αν παίζουν ακόμα, 19, 20 ετών CDιά. Άλλα που μου είχαν κολλήσει άσχημα: Με το ίδιο μακό και, σε άλλο κλίμα τελείως, Ένα τραγούδι απ' τ' Αλγέρι, στην πιο λαϊκή μου φάση. Μου είχε κολλήσει, επίσης, άσχημα η Κάθρην Μακ Κόρμακ ως Μάρρον στο Braveheart. Άσχετο, αλλά μου προέκυψε συνειρμικά: είναι αρκετά χρόνια τώρα που έχω σκεφτεί ότι ο πατέρας του Ρόμπερτ Μπρους στην ίδια ταινία θυμίζει τον... Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Κάπως έτσι τον φαντάζομαι κι αυτόν, στα έσχατα γηρατειά του να καθοδηγεί την, πασιφανώς φεουδαρχική, οικογένειά του, με ποιον να συμμαχήσει ο καθένας, ποιον να μαχαιρώσει πισώπλατα, με ποιον ξένο να τα κάνει πλακάκια. Δηλαδή, άμα μας την πέσει ο Ερντογάν και μας κάνει βιλαέτι, στοιχηματίζω μια μακαρονάδα ότι βεζύρης μας θα τοποθετηθεί κάποιος ή κάποια από τη συγκεκριμένη ευρύτερη φατρία. Αλλά να μην ξεφεύγω.
Οι Πυξ Λαξ, λοιπόν, είχαν κάνει μια δωρεάν συναυλία στο Ζηρίνειο στην Κηφισιά προς τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2000, λίγες εβδομάδες ή μήπως και μέρες πριν φύγω τότε από την Ελλάδα. Είχα πάει κι εγώ, αφού το πατρικό μου ήταν κοντά. Ήμουν με παρέα που δε θέλω να θυμάμαι, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα! Τη συναυλία αυτή καθαυτή θέλω και παραθέλω να τη θυμάμαι. Είχε κυκλοφορήσει τότε η φήμη, ή μήπως ήτανε και επίσημη ανακοίνωση, ότι θα ήταν η τελευταία τους εμφάνιση και μετά θα διαλύονταν.
Εγώ μετά έφυγα και γενικά έχασα επαφή με τα μουσικά δρώμενα της Ελλάδας. Όσο λίγο τα παρακολουθούσα, πάντως, είδα ότι κράτησαν μερικά χρόνια ακόμα, έκαναν άλλες 2-3 "τελευταίες συναυλίες" ίσως, έβγαλαν, νομίζω, και έναν ακόμα δίσκο. Κάποια στιγμή όντως διαλύθηκαν. Και τώρα τελευταία βρήκα στο youtube ότι ξανασυναντήθηκαν για μερικές εμφανίσεις, συμπτωματικά το 2011, φαίνεται μερικούς μήνες πριν εγώ επιστρέψω πια στην Ελλάδα, χωρίς πάντως το Μάνο που εν τω μεταξύ είχε πεθάνει.
Ορίστε πάλι το Μέλυδρον από μια από αυτές τις εμφανίσεις του 2011:
Λοιπόν, έβρισκα πάντα εκπληκτικούς τους στίχους:
Δεν τελειώνει η ζωή σε μία άρνηση,
κι αν έχεις άντερα την άρνηση ακολούθα,
τι σε πειράζει αν σε δείχνουνε στο σπίτι σου,
γιατί δε φόρεσες ανάποδα τα ρούχα.
Τι μου έβγαζαν αυτοί οι στίχοι;
Πρώτα απ' όλα, υπάρχει "σπίτι σου". Δεύτερον, υπάρχει "ίσια" και "ανάποδα". Τρίτον, στο "σπίτι σου" μπορεί και να "φοράνε ανάποδα τα ρούχα".
Εσύ τι να κάνεις;
Στίψε το μυαλό σου, την ψυχή σου και τη συνείδησή σου. Δες το "ίσιο". Ανάπτυξε τα "άντερα" να κάνεις το "ίσιο", ακόμα και αν χρειαστεί να "ακολουθήσεις την άρνηση". Και τι σε πειράζει αν "σε δείχνουνε στο σπίτι σου" γιατί "δε φόρεσες ανάποδα τα ρούχα"; "Ανάποδα" - δηλαδή όπως αυτοί. Εσύ τα φόρεσες "ίσια" - "ανάποδα" μόνο από τη δική τους οπτική, μόνο σε σχέση μ' αυτούς - αλλά "ίσια" όπως είδες, σκέφτηκες και κατάλαβες εσύ. Να έχεις, δηλαδή, τα "άντερα" να ακολουθήσεις το "ίσιο", που ακόμα και "στο σπίτι σου" το βλέπουν "ανάποδο" και γι' αυτό "σε δείχνουνε".
Μου φαινόταν φανταστικό μήνυμα αυτό, και τις 10000 φορές τουλάχιστον που είχα ακούσει το κομμάτι. Βγάλε άντερα! Χάραξε δρόμο δικό σου! Κάνε ρήξεις - και με το σπίτι σου το ίδιο αν χρειαστεί! Αλλά όχι στον αέρα - κάντο επειδή βλέπεις το "ίσιο" που δε φαίνεται να θέλουν καν να προσπαθήσουν να δουν οι άλλοι.
Αλλά και τι άλλο;
"Αν θέλεις περισσότερο, εδώ δε σε κερνάνε".
Ευθύνη των επιλογών σου, δηλαδή. Αν φας τα μούτρα σου ακολουθώντας την "άρνηση", κανείς δε θα σε σώσει. Να το ξέρεις κι αυτό, να κάνεις τα κουμάντα σου, να το λάβεις υπόψη σου όταν πας να διακρίνεις το "ίσιο" και να αποφασίσεις τι πορεία θα χαράξεις.
Νεωτερικό μήνυμα δηλαδή, ε; Αν και... άσε τώρα. Όταν τον 4ο αιώνα ο Γρηγόριος Νύσσης έγραφε ότι "αδέσποτον η αρετή και εκούσιον και πάσης ανάγκης ελεύθερον", τι να μας πει τώρα κι ο Διαφωτισμός. Εμείς την ελευθερία τη βυζαίνουμε με το γάλα μας. Κι όποιος δεν το ξέρει, να του το πεις να το μάθει. Αλλά τέλος πάντων. Επιστρέφω στους Πυξ Λαξ!
Το άλλο εκπληκτικό που είχαν οι στίχοι όπως τους καταλάβαινα τότε, ήταν ότι μιλούσαν σε όλους, ανεξαρτήτως "ιδεολογίας". Είναι απαραίτητο, νομίζω, αυτό για να μιλάμε για επιτυχημένη στιχουργία. Αλλοιώς μιλάμε για προπαγάνδα, έτσι δεν είναι;
Για του λόγου το αληθές, το είχα στείλει σε κάποιον φίλο που είχε και έχει ακόμα σταθερά πατριωτική οπτική γωνία σε όλα τα θέματα (καλά κάνει). Μου είχε πει ότι τα περί "άρνησης" του θύμιζαν 28η Οκτωβρίου, ΟΧΙ και Μεταξά!
Σε τελική ανάλυση, στη ζωή μας όλοι κάποτε - συχνά, πολύ συχνά - "φορέσαμε τα ρούχα" όπως όλοι οι άλλοι. Φυσιολογικό, δικαιολογημένο και αναγκαίο αυτό. Και κάποτε κάναμε, κάνουμε, θα κάνουμε μικρές ή μεγάλες τομές, θα έρθουμε σε ρήξη με αυτά που "αναμένονται" από εμάς. Όλοι. Σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, όλοι. Αργά ή γρήγορα. Γι' αυτό και τέτοιοι στίχοι μιλούν σε όλους μας.
Αν πρόσεξες, όμως, το δεύτερο βίντεο από το live του 2011, ο στίχος αλλάζει:
Τι σε πειράζει αν σε δείχνουν με το δάχτυλο,
γιατί φόρεσες ανάποδα τα ρούχα.
Εμένα, τώρα, αυτή η μετατροπή μου βγάζει κατιτί το μεταμοντέρνο!
Καταρχήν, δεν υπάρχει πια "σπίτι σου"! Υπάρχουν "γενικώς", κάποιοι που "σε δείχνουν με το δάχτυλο".
Έπειτα, εμφανώς λείπει το "δε". Χωρίς αυτό, δεν ξέρω... ο στίχος μου βγάζει κάτι σαν "δεν υπάρχει ανάποδο και ίσιο, κάνε ό,τι σου καπνίσει, ό,τι σου κατέβει στο τσερβέλο".
"Ναι σε όλα μέσα στο τίποτα", δηλαδή, που γράφει ο αγαπημένος μου κύριος Ζιάκας σε κάποιο σημείο στο Σύγχρονο Μηδενισμό.
Το αστείο, τώρα, ξέρεις ποιο είναι;
Ψάχνοντας να βρω τους στίχους του κομματιού, έτσι για επιβεβαίωση, διαπίστωσα ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ιστοσελίδων παρουσιάζουν τον επίμαχο στίχο ως:
γιατί εφόρεσες ανάποδα τα ρούχα
Λείπει ένα δ!!!
Το παλιό μου CD το ίδιο δεν έχει τους στίχους για να μπορώ να ελέγξω "επίσημη" πηγή. Είναι λίγο "κουλό" το "εφόρεσες" εν έτει 1999, αλλά κάθησα και άκουσα προσεκτικά το σημείο της ηχογράφησης και πράγματι, αν και είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς, δεν πρέπει να υπάρχει δ!
Το οποίο σημαίνει ότι επί 18 χρόνια και χιλιάδες ακροάσεων άκουγα το στίχο λάθος, και μάλιστα τον εξελάμβανα καλύτερα από ότι εκλαμβάνω αυτό που ο στιχουργός φαίνεται να έγραψε στην πραγματικότητα!
Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο που σημείωσα στο βίντεο του 2011.
Όταν ακούγαμε τους Πυξ Λαξ, ξέραμε το Φίλιππο, το Μπάμπη και το Μάνο. Υπήρχαν και άλλοι μουσικοί από πίσω, που τους πιο πολλούς δεν τους ξέραμε. Ξέραμε, όμως, την ακορντεονίστρια, τη Δήμητρα. Τη "Δήμητρα των Πυξ Λαξ"! Όλοι καταλαβαίναμε για ποια μιλούσε ο άλλος όταν το έλεγε αυτό.
Στο live του 2011, η Δήμητρα δεν εμφανίζεται. Έχει πάρει τη θέση της μια άλλη ακορντεονίστρια, νεότερη, γλυκύτατη και, είμαι βέβαιος, θαυμάσια μουσικός. Αλλά πώς γίνεται Πυξ Λαξ χωρίς τη Δήμητρα;
Κι ενώ φαίνεται πως και η φωνή της είναι ζεστή και γλυκιά όπως πάντα:
Και φαίνεται να έχει άλλον / άλλους συνεργάτη / συνεργάτες. Εντάξει, αυτά είναι τα επεισόδια που έχασα. Μετά το 2000 πέρασε η εποχή που τα παρακολουθούσα τόσο πολύ! Αλλά ξέρεις τι σκέφτηκα; Μήπως επειδή πέρασαν μερικές δεκαετίες, η βιομηχανία του θεάματος θεωρεί ότι "πάλιωσε". Κρίμα αν ισχύει αυτό...
Εν τω μεταξύ στην Ιρλανδία πάντως:
Η Άντρεα με τη φλογέρα και τα φωνητικά θα πρέπει να είναι λίγο πιο μεγάλη από εμένα. Η Σάρον μάλλον πατημένα 50(;), αλλά το βιολί της! Ο Τζιμ καλά, με τους άντρες δεν είναι τόσο σκληρή η βιομηχανία του θεάματος.
Αυτά!
