Πόση διαφορά κάνει ένα γράμμα!

Πάμε απόψε μια βόλτα στα τραγούδια που μας μεγαλώσανε;

Το θυμάσαι αυτό;

Εντάξει, στην περίπτωσή μου δε με "μεγάλωσε" ακριβώς. Θά 'χα τελειώσει, νομίζω, και το στρατό όταν το πήρα χαμπάρι. Πάντως μου είχε κολλήσει πάρα πολύ άσχημα, μπορεί να το άκουγα και... 150 φορές στη σειρά. Κάπου έχω και το CD, αλλά τώρα με το youtube πια, ποιος ξέρει κι αν παίζουν ακόμα, 19, 20 ετών CDιά. Άλλα που μου είχαν κολλήσει άσχημα: Με το ίδιο μακό και, σε άλλο κλίμα τελείως, Ένα τραγούδι απ' τ' Αλγέρι, στην πιο λαϊκή μου φάση. Μου είχε κολλήσει, επίσης, άσχημα η Κάθρην Μακ Κόρμακ ως Μάρρον στο Braveheart. Άσχετο, αλλά μου προέκυψε συνειρμικά: είναι αρκετά χρόνια τώρα που έχω σκεφτεί ότι ο πατέρας του Ρόμπερτ Μπρους στην ίδια ταινία θυμίζει τον... Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Κάπως έτσι τον φαντάζομαι κι αυτόν, στα έσχατα γηρατειά του να καθοδηγεί την, πασιφανώς φεουδαρχική, οικογένειά του, με ποιον να συμμαχήσει ο καθένας, ποιον να μαχαιρώσει πισώπλατα, με ποιον ξένο να τα κάνει πλακάκια. Δηλαδή, άμα μας την πέσει ο Ερντογάν και μας κάνει βιλαέτι, στοιχηματίζω μια μακαρονάδα ότι βεζύρης μας θα τοποθετηθεί κάποιος ή κάποια από τη συγκεκριμένη ευρύτερη φατρία. Αλλά να μην ξεφεύγω.

Οι Πυξ Λαξ, λοιπόν, είχαν κάνει μια δωρεάν συναυλία στο Ζηρίνειο στην Κηφισιά προς τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2000, λίγες εβδομάδες ή μήπως και μέρες πριν φύγω τότε από την Ελλάδα. Είχα πάει κι εγώ, αφού το πατρικό μου ήταν κοντά. Ήμουν με παρέα που δε θέλω να θυμάμαι, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα! Τη συναυλία αυτή καθαυτή θέλω και παραθέλω να τη θυμάμαι. Είχε κυκλοφορήσει τότε η φήμη, ή μήπως ήτανε και επίσημη ανακοίνωση, ότι θα ήταν η τελευταία τους εμφάνιση και μετά θα διαλύονταν.

Εγώ μετά έφυγα και γενικά έχασα επαφή με τα μουσικά δρώμενα της Ελλάδας. Όσο λίγο τα παρακολουθούσα, πάντως, είδα ότι κράτησαν μερικά χρόνια ακόμα, έκαναν άλλες 2-3 "τελευταίες συναυλίες" ίσως, έβγαλαν, νομίζω, και έναν ακόμα δίσκο. Κάποια στιγμή όντως διαλύθηκαν. Και τώρα τελευταία βρήκα στο youtube ότι ξανασυναντήθηκαν για μερικές εμφανίσεις, συμπτωματικά το 2011, φαίνεται μερικούς μήνες πριν εγώ επιστρέψω πια στην Ελλάδα, χωρίς πάντως το Μάνο που εν τω μεταξύ είχε πεθάνει.

Ορίστε πάλι το Μέλυδρον από μια από αυτές τις εμφανίσεις του 2011:

Λοιπόν, έβρισκα πάντα εκπληκτικούς τους στίχους:

Δεν τελειώνει η ζωή σε μία άρνηση,

κι αν έχεις άντερα την άρνηση ακολούθα,

τι σε πειράζει αν σε δείχνουνε στο σπίτι σου,

γιατί δε φόρεσες ανάποδα τα ρούχα.

Τι μου έβγαζαν αυτοί οι στίχοι;

Πρώτα απ' όλα, υπάρχει "σπίτι σου". Δεύτερον, υπάρχει "ίσια" και "ανάποδα". Τρίτον, στο "σπίτι σου" μπορεί και να "φοράνε ανάποδα τα ρούχα".

Εσύ τι να κάνεις;

Στίψε το μυαλό σου, την ψυχή σου και τη συνείδησή σου. Δες το "ίσιο". Ανάπτυξε τα "άντερα" να κάνεις το "ίσιο", ακόμα και αν χρειαστεί να "ακολουθήσεις την άρνηση". Και τι σε πειράζει αν "σε δείχνουνε στο σπίτι σου" γιατί "δε φόρεσες ανάποδα τα ρούχα"; "Ανάποδα" - δηλαδή όπως αυτοί. Εσύ τα φόρεσες "ίσια" - "ανάποδα" μόνο από τη δική τους οπτική, μόνο σε σχέση μ' αυτούς - αλλά "ίσια" όπως είδες, σκέφτηκες και κατάλαβες εσύ. Να έχεις, δηλαδή, τα "άντερα" να ακολουθήσεις το "ίσιο", που ακόμα και "στο σπίτι σου" το βλέπουν "ανάποδο" και γι' αυτό "σε δείχνουνε".

Μου φαινόταν φανταστικό μήνυμα αυτό, και τις 10000 φορές τουλάχιστον που είχα ακούσει το κομμάτι. Βγάλε άντερα! Χάραξε δρόμο δικό σου! Κάνε ρήξεις - και με το σπίτι σου το ίδιο αν χρειαστεί! Αλλά όχι στον αέρα - κάντο επειδή βλέπεις το "ίσιο" που δε φαίνεται να θέλουν καν να προσπαθήσουν να δουν οι άλλοι.

Αλλά και τι άλλο;

"Αν θέλεις περισσότερο, εδώ δε σε κερνάνε".

Ευθύνη των επιλογών σου, δηλαδή. Αν φας τα μούτρα σου ακολουθώντας την "άρνηση", κανείς δε θα σε σώσει. Να το ξέρεις κι αυτό, να κάνεις τα κουμάντα σου, να το λάβεις υπόψη σου όταν πας να διακρίνεις το "ίσιο" και να αποφασίσεις τι πορεία θα χαράξεις.

Νεωτερικό μήνυμα δηλαδή, ε; Αν και... άσε τώρα. Όταν τον 4ο αιώνα ο Γρηγόριος Νύσσης έγραφε ότι "αδέσποτον η αρετή και εκούσιον και πάσης ανάγκης ελεύθερον", τι να μας πει τώρα κι ο Διαφωτισμός. Εμείς την ελευθερία τη βυζαίνουμε με το γάλα μας. Κι όποιος δεν το ξέρει, να του το πεις να το μάθει. Αλλά τέλος πάντων. Επιστρέφω στους Πυξ Λαξ!

Το άλλο εκπληκτικό που είχαν οι στίχοι όπως τους καταλάβαινα τότε, ήταν ότι μιλούσαν σε όλους, ανεξαρτήτως "ιδεολογίας". Είναι απαραίτητο, νομίζω, αυτό για να μιλάμε για επιτυχημένη στιχουργία. Αλλοιώς μιλάμε για προπαγάνδα, έτσι δεν είναι;

Για του λόγου το αληθές, το είχα στείλει σε κάποιον φίλο που είχε και έχει ακόμα σταθερά πατριωτική οπτική γωνία σε όλα τα θέματα (καλά κάνει). Μου είχε πει ότι τα περί "άρνησης" του θύμιζαν 28η Οκτωβρίου, ΟΧΙ και Μεταξά!

Σε τελική ανάλυση, στη ζωή μας όλοι κάποτε - συχνά, πολύ συχνά - "φορέσαμε τα ρούχα" όπως όλοι οι άλλοι. Φυσιολογικό, δικαιολογημένο και αναγκαίο αυτό. Και κάποτε κάναμε, κάνουμε, θα κάνουμε μικρές ή μεγάλες τομές, θα έρθουμε σε ρήξη με αυτά που "αναμένονται" από εμάς. Όλοι. Σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, όλοι. Αργά ή γρήγορα. Γι' αυτό και τέτοιοι στίχοι μιλούν σε όλους μας.

Αν πρόσεξες, όμως, το δεύτερο βίντεο από το live του 2011, ο στίχος αλλάζει:

Τι σε πειράζει αν σε δείχνουν με το δάχτυλο,

γιατί φόρεσες ανάποδα τα ρούχα.

Εμένα, τώρα, αυτή η μετατροπή μου βγάζει κατιτί το μεταμοντέρνο!

Καταρχήν, δεν υπάρχει πια "σπίτι σου"! Υπάρχουν "γενικώς", κάποιοι που "σε δείχνουν με το δάχτυλο".

Έπειτα, εμφανώς λείπει το "δε". Χωρίς αυτό, δεν ξέρω... ο στίχος μου βγάζει κάτι σαν "δεν υπάρχει ανάποδο και ίσιο, κάνε ό,τι σου καπνίσει, ό,τι σου κατέβει στο τσερβέλο".

"Ναι σε όλα μέσα στο τίποτα", δηλαδή, που γράφει ο αγαπημένος μου κύριος Ζιάκας σε κάποιο σημείο στο Σύγχρονο Μηδενισμό.

Το αστείο, τώρα, ξέρεις ποιο είναι;

Ψάχνοντας να βρω τους στίχους του κομματιού, έτσι για επιβεβαίωση, διαπίστωσα ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ιστοσελίδων παρουσιάζουν τον επίμαχο στίχο ως:

γιατί εφόρεσες ανάποδα τα ρούχα

Λείπει ένα δ!!!

Το παλιό μου CD το ίδιο δεν έχει τους στίχους για να μπορώ να ελέγξω "επίσημη" πηγή. Είναι λίγο "κουλό" το "εφόρεσες" εν έτει 1999, αλλά κάθησα και άκουσα προσεκτικά το σημείο της ηχογράφησης και πράγματι, αν και είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς, δεν πρέπει να υπάρχει δ!

Το οποίο σημαίνει ότι επί 18 χρόνια και χιλιάδες ακροάσεων άκουγα το στίχο λάθος, και μάλιστα τον εξελάμβανα καλύτερα από ότι εκλαμβάνω αυτό που ο στιχουργός φαίνεται να έγραψε στην πραγματικότητα!

Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο που σημείωσα στο βίντεο του 2011.

Όταν ακούγαμε τους Πυξ Λαξ, ξέραμε το Φίλιππο, το Μπάμπη και το Μάνο. Υπήρχαν και άλλοι μουσικοί από πίσω, που τους πιο πολλούς δεν τους ξέραμε. Ξέραμε, όμως, την ακορντεονίστρια, τη Δήμητρα. Τη "Δήμητρα των Πυξ Λαξ"! Όλοι καταλαβαίναμε για ποια μιλούσε ο άλλος όταν το έλεγε αυτό.

Στο live του 2011, η Δήμητρα δεν εμφανίζεται. Έχει πάρει τη θέση της μια άλλη ακορντεονίστρια, νεότερη, γλυκύτατη και, είμαι βέβαιος, θαυμάσια μουσικός. Αλλά πώς γίνεται Πυξ Λαξ χωρίς τη Δήμητρα;

Κι ενώ φαίνεται πως και η φωνή της είναι ζεστή και γλυκιά όπως πάντα:

Και φαίνεται να έχει άλλον / άλλους συνεργάτη / συνεργάτες. Εντάξει, αυτά είναι τα επεισόδια που έχασα. Μετά το 2000 πέρασε η εποχή που τα παρακολουθούσα τόσο πολύ! Αλλά ξέρεις τι σκέφτηκα; Μήπως επειδή πέρασαν μερικές δεκαετίες, η βιομηχανία του θεάματος θεωρεί ότι "πάλιωσε". Κρίμα αν ισχύει αυτό...

Εν τω μεταξύ στην Ιρλανδία πάντως:

Η Άντρεα με τη φλογέρα και τα φωνητικά θα πρέπει να είναι λίγο πιο μεγάλη από εμένα. Η Σάρον μάλλον πατημένα 50(;), αλλά το βιολί της! Ο Τζιμ καλά, με τους άντρες δεν είναι τόσο σκληρή η βιομηχανία του θεάματος.

Αυτά!

Το ΚΚΕ, τελευταίο προπύργιο του αστικού πολιτισμού!

Ο Παναγιώτης Κονδύλης, μεταξύ των άλλων που ξέρω να έγραψε και των πολλών άλλων που έγραψε και δεν τα ξέρω, εντοπίζει την κατάργηση της διάκρισης ανάμεσα στον ιδιωτικό και το δημόσιο βίο ως ένα από τα χαρακτηριστικά εκείνα γνωρίσματα της "μαζικής δημοκρατίας" που την διαφορίζουν από τον "φιλελευθερισμό", και σηματοδοτούν την παρακμή του "αστικού πολιτισμού" και το πέρασμα από τη "μοντέρνα" στη "μεταμοντέρνα" εποχή.

Ας δούμε καταρχήν λίγο τις ορολογίες, γιατί μπλέκει πολύ το πράγμα. Νεωτερικότητα, μοντερνισμός, μοντέρνα εποχή, αν δεν κάνω λάθος σημαίνουν το ίδιο πράγμα. Σημαίνουν την εποχή που ξεκινάει κάπου στα μέσα του 18ου αιώνα, ή πιο εμβληματικά ξεκινάει το 1789 με τη Γαλλική Επανάσταση και χαρακτηρίζεται από το θρίαμβο του Διαφωτισμού και του Ορθού Λόγου. Ως προς το ανθρωπολογικό πρότυπο που προβάλει, αυτό είναι ατομοκεντρικό / εξατομικευτικό. Ο Θεόδωρος Ζιάκας λέει ότι ο νεωτερικός είναι ο δεύτερος ατομοκεντρικός πολιτισμός της ιστορίας. Ο πρώτος είναι ο αρχαιοελληνικός, και αξίζει να σημειωθεί χωρίς να αναπτυχθεί εδώ ότι έχουν εντοπιστεί και διαφορές ανάμεσα στο αρχαιοελληνικό και στο νεωτερικό Άτομο, καθώς επίσης και ανάμεσα στον αρχαιοελληνικό και το νεωτερικό Ορθό Λόγο - έχουν εντοπιστεί τόσο από τον κύριο Ζιάκα όσο και από άλλους.

Πότε τελειώνει η νεωτερικότητα; Κατ' αρχήν, παίζει και να μην έχει τελειώσει. Για τους περισσότερους, όμως, τελείωσε κάποια στιγμή τον 20ο αιώνα. Άλλοι λένε το 1989 με την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων, ενώ ο Ζιάκας τοποθετεί το τέλος της στο 1945. Δηλαδή τη σκότωσε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, και κάνει επίσης και έναν ακόμα παραλληλισμό με τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό - τον πολιτισμό που οικοδόμησε ο Όμηρος - λέγοντας ότι αυτόν τον σκότωσε αντίστοιχα ο Πελοποννησιακός Πόλεμος. Εντάξει, κι εμένα μου γεννιούνται απορίες τώρα που το γράφω, που για να προσπαθήσω να τις λύσω θα έπρεπε να ξανακοιτάξω τα βιβλία του. Δεν χρειάζεται, όμως, για τους σκοπούς αυτού του κειμένου.

Τι ακολουθεί τη νεωτερικότητα; Η μετανεωτερικότητα, ή μεταμοντέρνα εποχή, ή, κατά την έκφραση του Ζιάκα, η ύστερη νεωτερικότητα. Ως προς το ανθρωπολογικό πρότυπο που προτείνεται, λέγονται πολλά που πάνε προς παραπλήσιες κατευθύνσεις. Πρότυπο δεν υπάρχει, το πρότυπο είναι μηδενιστικό, το νεωτερικό άτομο έχει καταρρεύσει, έχει διαλυθεί, ή ακόμα και διασπαστεί, η έκλειψη του υποκειμένου και άλλα παραπλήσια. Το προμηθεϊκό, ηγεμονικό, ορμητικό Εγώ του Διαφωτισμού διαλύεται σε έναν αχταρμά από μικροεπιθυμίες και μικρά εγώ, που δίνουν άθροισμα "μηδέν στο πηλίκιο". Αν κάνω δυο βήματα αριστερά για να αγοράσω το τελευταίο gadget, π.χ. υψηλής τεχνολογίας πέταλα για το γάτο μου, και μετά δυο βήματα δεξιά για να μπανίσω καλύτερα την τύπισσα που περνάει, δεν πήγα πουθενά. Το νεωτερικό άτομο, στον ίδιο χρόνο είχε κάνει δέκα βήματα μπροστά.

Ξεφεύγω, αλλά σκέφτηκα έναν ωραίο παραλληλισμό. Μετά συγχωρήσεως κιόλας, αν φανεί κάπως λυρικός ο λόγος. Η νεωτερικότητα είναι σαν ένα ποτάμι (όχι της Λαρίσης, ούτε του Θεοδωράκη), που ξεκινάει ορμητικό από τις πηγές του ψηλά στο βουνό. Στο διάβα του παρασέρνει υλικά, αλλά επίσης αρδεύει και ποτίζει εδάφη, ανθρώπους αλλά και κτήνη. Μόνο που κάποια στιγμή βαλτώνει, γεμίζει νούφαρα, βατράχια, κουνούπια, δυσωδία, μικρόβια. Εκεί, στο βάλτο είμαστε τώρα. Μπορούμε να κάτσουμε να ψοφήσουμε από τις αρρώστιες και τη βρώμα, αναζητώντας μάταια τρόπο να κάνουμε το ποτάμι να ξανα-αποκτήσει την ορμή του. Ή μπορούμε να τον αποξηράνουμε το βάλτο. Όπως κάναμε στην Ελλάδα με τη Λίμνη των Γιαννιτσών. Αν τον αποξηράνουμε, ίσως μπορέσουμε να ανακτήσουμε σημαντικές εκτάσεις, εύφορες, γόνιμες. Και here's the catch, για σένα που δίνεις έμφαση στα επιτεύγματα της νεωτερικότητας και αισθάνεσαι την ανάγκη να την υπερασπιστείς όταν της τα παραχώνω: αν προχωρήσουμε στην αποξήρανση, αυτό που θα κάνει εύφορη τη γη μας θα είναι ακριβώς τα υλικά που έφερε το ποτάμι από τα μέρη που πέρασε, τα υλικά ακριβώς της νεωτερικότητας. Αλλά χωρίς τα βατράχια και τα υπόλοιπα στα οποία κατέληξε.

Λοιπόν, εντάξει, θα περιμένω λίγο ακόμα, μήπως και αρχίσουμε να αποξηραίνουμε το βάλτο. Αλλά αν δω ότι εξακολουθούμε να προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα με autan και μανταλάκια για τη μύτη, θα αρχίσω πάλι να θέλω πολιτισμική κατάρρευση όπως έλεγα το Σάββατο.

Αλλά ας επιστρέψω στην ορολογία του Κονδύλη. Όταν λέει "φιλελευθερισμός", νομίζω αυτό δεν θα πρέπει να το εκλάβουμε με τη συνήθη παραταξιακή έννοια που το λέμε σήμερα, τρόπον τινά το αντίπαλο δέος της σοσιαλδημοκρατίας. Νομίζω αναφέρεται στη γενικότερη συγκρότηση της νεωτερικής κοινωνίας. Για παράδειγμα, μέσα στο σπίτι του, στον ιδιωτικό του χώρο, το νεωτερικό άτομο είναι ελεύθερο να λατρεύει όποιον θεό θέλει. Βέβαια υπάρχουν θέματα κι εδώ. Στη νεωτερικότητα ως ιστορική περίοδο είμαστε υποχρεωμένοι να περιλάβουμε και καθεστώτα καταφανώς ανελεύθερα, όπως το σοβιετικό και το ναζιστικό. Μάλιστα, όταν μιλάει για το Διαφωτισμό ο Καραμπελιάς, ξεκινάει επιχειρηματολογώντας ότι ο μαρξισμός αποτελεί την πιο "πλήρη" έκφανση του Διαφωτισμού, με την έννοια, αν καταλαβαίνω καλά, ότι στην ιδεολογία του μαρξισμού έχουμε την απόλυτη αποθέωση της νοησιαρχίας. Και συνεχίζει να ασκεί (σκληρή) κριτική στο μαρξισμό, και δι' αυτής της οδού στο Διαφωτισμό. Ο Ζιάκας, πάλι, αντιμετωπίζει το ναζισμό και τον κομμουνισμό ως "κολλεκτιβιστικές υποστροφές" στη γενικότερη ατομοκεντρική πορεία της νεωτερικότητας. Σε κάθε περίπτωση, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο απλώς εξαιρούμε τα τυραννικά καθεστώτα του 20ου αιώνα από το "φιλελευθερισμό" του Κονδύλη.

Μετά υπάρχει αυτή η "μαζική δημοκρατία", μάλλον περίεργος όρος. Τι θα μπορούσε μια δημοκρατία να είναι, αν όχι μαζική; Ατομική;! Διαβάζοντας λίγο παραπάνω, σχημάτισα την εντύπωση ότι η "μαζική δημοκρατία" θα πρέπει να κατανοηθεί ως "μαζική συμμετοχή στην άρση της σπάνης των αγαθών". Ας θυμηθούμε, τώρα, και τον "αστικό πολιτισμό" που πρέπει να νοηθεί ως η εμπραγμάτωση του "φιλελευθερισμού". Ας προσθέσουμε ότι αυτός, μετανεωτερικώς, είναι σε "παρακμή". Κι ας προσπαθήσω να σχηματοποιήσω σε ένα παράδειγμα πώς τα καταλαβαίνω όλα αυτά.

Στον "αστικό πολιτισμό" π.χ. της Αγγλίας, ο γιος του λόρδου και ο γιος του ανθρακωρύχου θεωρητικά μπορούσαν και οι δύο να σπουδάσουν στην Οξφόρδη. Δεν υπήρχε, νομίζω, κανένας νόμος που να αποκλείει τον δεύτερο. Προφανώς όμως, δεν ξεκινούσαν και οι δύο από την ίδια αφετηρία. Ο γιος του ανθρακωρύχου ήταν για χίλιους δύο λόγους πρακτικά αδύνατο να συναγωνιστεί αυτόν του λόρδου. Ακόμη και αν, θεωρητικά, μιλούσε κανείς για ίσες ευκαιρίες (που δεν ξέρω μήπως και δεν μιλούσε), είναι αστείο να ισχυριστεί κανείς ότι αυτό ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα.

Στη "μαζική δημοκρατία", ο γιος του λόρδου και ο εγγονός του ανθρακωρύχου (και γιος του ασφαλιστή αυτοκινήτων, καθότι μεσολάβησε η Θάτσερ), έχουν και οι δύο λίγο πολύ ίση δυνατότητα πρόσβασης στο τελευταίο smartphone. Το γεγονός αυτό, της ίσης δυνατότητας πρόσβασης, δεικνύει το "μαζικό" του πράγματος· το ότι, πάλι, εδώ μιλάμε για ένα smartphone ενώ πιο πάνω μιλούσαμε για σπουδές στην Οξφόρδη δεικνύει την παρακμή. Κάπως έτσι τις καταλαβαίνω αυτές τις έννοιες του Κονδύλη.

Και τι σχέση έχει το ΚΚΕ; Έρχομαι και σ' αυτό, αφού υπενθυμίσω και σχολιάσω τη ρήση από την οποία ξεκίνησα: μία από τις ειδοποιούς διαφορές της νεωτερικότητας από τη μετανεωτερικότητα, κατά τον Κονδύλη, είναι η άρση της διάκρισης ιδιωτικού και δημόσιου βίου. Η Παρακμή του Αστικού Πολιτισμού γράφτηκε το 1991, με το internet νεογέννητο και άγνωστο ακόμα στους κοινούς θνητούς. Τα παραδείγματα που δίνει για να επεξηγήσει και να στηρίξει αυτή τη θέση όταν το διάβασα μου φάνηκαν όχι ιδιαίτερα πειστικά. Για παράδειγμα, κάπου αναφέρει τις τζαμαρίες στα σπίτια ως ένα στοιχείο που φέρνει το ιδιωτικό στη δημόσια σφαίρα. Υπό το πρίσμα, όμως, του σύγχρονου τρόπου "ζωής", την εποχή του facebook, των dating sites και δεν ξέρω τι άλλο (των blogs επίσης!), η παρατήρηση φαντάζει προφητική. Δεν είναι ότι κάποιος κακός καταπατά το δικαίωμά μας στην ιδιωτικότητα· είναι ότι εμείς οι ίδιοι, για χίλιους δυο λόγους που μπορούμε να εικάσουμε, πάμε και βγάζουμε ό,τι κάνουμε κι ό,τι σκεφτόμαστε σε δημόσια θέα.

Νομίζω ότι στην κατεύθυνση που κινείται η σκέψη μου, ο προβληματισμός μου και τελικά το παράπονό μου ρε παιδιά, πρέπει να ψάξω να βρω την Κουλτούρα του Ναρκισσισμού, να το βάλω στη στοίβα για την επόμενη φορά που θα κατέβω στη Λακωνία. Μου φαίνεται θα το ευχαριστηθώ.

Ξέρεις τι γίνεται; Όταν βλέπω τα χάλια γύρω μου, τα χάλια των ανθρώπινων σχέσεων, τα χάλια των ανθρώπινων υποκειμένων... και αναρωτιέμαι, ήταν πάντα έτσι οι άνθρωποι; Δεν μπορεί να ήταν πάντα έτσι οι άνθρωποι, δε γίνεται, δεν είναι βιώσιμο αυτό το είδος. Κι όταν σκάψω και ψάξω και βρω μερικές απαντήσεις, διαπιστώνω ότι κουβαλάω κι εγώ τα ίδια μικρόβια που κουβαλάνε κι όλοι οι άλλοι, και κάπου εκεί μου φεύγει κάθε διάθεση να κατηγορήσω. Και σκέφτομαι τι να κάναμε για να βοηθήσουμε λίγο στο μικρόκοσμό μας, μέσα στο βεληνεκές μας, να αρχίσουν να βελτιώνονται τα πράγματα. Ε, και τι να κάνουμε όμως; Δεν μπορώ να χτυπήσω την πόρτα του συμπαθέστατου γείτονα και να του πω "αδερφέ μου, είσαι ένα διασπασμένο μετανεωτερικό άτομο που άγεται και φέρεται από τις εκάστοτε μικροεπιθυμίες του, δεν υπάρχει μέσα σου ένα ηγεμονικό Εγώ να κυριαρχήσει πάνω τους και το ίδιο ακριβώς ισχύει και για μένα". Δεν μπορώ, έτσι δεν είναι;! Πάντως τουλάχιστον μ' αυτή τη διαδικασία βλέπω τους διπλανούς με κάποια συμπόνια, τουλάχιστον αυτούς εδώ τους μικρούς, τους ταλαίπωρους που νομίζουν ότι είναι μεγάλοι. Κάτι, καλό είναι κι αυτό.

Αφήνω τα αυτοψυχοθεραπευτικά και έρχομαι επιτέλους στο ΚΚΕ! Λοιπόν, έλεγα παλιά, μετά τις πρώτες εκλογές του '15, ότι παραλίγο τότε να ψηφίσω το ΚΚΕ, με το σκεπτικό ότι ήταν το μόνο κόμμα που μιλούσε καθαρά εναντίον του "γάμου" των "ομοφυλοφίλων". Σε σχέση με την παρούσα ανάρτηση, παρουσιάζει ενδιαφέρον το σκεπτικό τους!

Δηλαδή: ο καθένας μπορεί στην ιδιωτική του ζωή να κάνει ό,τι θέλει, αλλά από τη στιγμή που κάτι λαμβάνει επίσημη μορφή με συμβολαιογράφο, μπαίνει αυτομάτως στη δημόσια σφαίρα και εκεί ισχύουν γενικά αποδεκτοί κανόνες, τίθεται θέμα προστασίας της οικογένειας ως θεσμού και τα λοιπά.

Δεν είναι κακό το σκεπτικό, αλλά τι γίνεται; Αν πιστέψουμε τον Κονδύλη, η διάκριση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού είναι ίδιον της νεωτερικότητας και επομένως του κυρίαρχου, κατά τη διάρκειά της, αστικού πολιτισμού. Το ΚΚΕ, από την άλλη πλευρά, έχει ανέκαθεν βαθιά εμποτίσει τη δογματική και την υμνολογία του με την ιδέα ότι για όλα φταίνε "οι τυράννοι οι αστοί"! Κι όμως, εδώ πέρα ακολουθεί καθαρά αστικό σκεπτικό!

Και τα υπόλοιπα κόμματα, αυτά που μετά βδελυγμίας καταγγέλει το ίδιο το ΚΚΕ ως αστικά και τα ίδια δεν το αρνούνται καθόλου, τι έκαναν όταν ήρθε το σχετικό νομοσχέδιο για το σύμφωνο συμβίωσης; "Εκμεταμοντερνίστηκαν", τα περισσότερα! Άφησαν πίσω τους τον παρηκμασμένο αστικό πολιτισμό και πέρασαν στη "μαζική δημοκρατία" του Κονδύλη. Ανέτρεψαν τη διάκριση δημόσιου και ιδιωτικού και έβγαλαν το τι κάνει ο καθένας στο κρεβάτι του στη δημόσια σφαίρα. Φυσικά, για να γίνει αυτό, την πληρώνει η δημόσια σφαίρα και οι θεσμοί της, που σχετικοποιούνται. Αν θυμηθούμε και την ορολογία που χρησιμοποιεί ο Ζιάκας για τη μεταμοντέρνα εποχή, νομίζω νομιμοποιούμαστε να τα ονομάσουμε μηδενιστικά κόμματα.

Το ΚΚΕ; Προκύπτει όχι απλώς αστικό, αλλά το τελευταίο προπύργιο του αστικού πολιτισμού! Που μάχεται ηρωικά, δίνει μια χαμένη μάχη για την τιμή των όπλων, για να μην πέσει η σημαία πριν πέσει κι ο τελευταίος μαχητής! Hasta la victoria siempre! Μέχρι την τελική νίκη των αστών!

Για τέτοιο μπάχαλο μιλάμε.

Η ορκωμοσία του Τραμπ

Ας γράψω κι εγώ δυο λόγια - σύντομα - για τη χτεσινή ορκωμοσία του νέου πλανητάρχου. Έτσι, για να ζωντανέψει και λίγο το μπλογκ, γιατί το έχω εγκαταλείψει τελευταία. Όλο το 2016 ένα κείμενο ανέβασα, βλέπω.

Ας ξεκινήσω όμως πρώτα από κάτι σχετικό με τις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου. Κάποιος αμερικανο-κύπριος που τυχαίνει να γνωρίζω και έχουμε μια κάποια επικοινωνία, είχε προβλέψει την επικράτηση του Τραμπ, γιατί έβλεπε το μέγεθος της απέχθειας των αμερικανών προς την "Hitlery" - ο όρος δικός του. Τα ακριβή του λόγια ήταν ότι η επιλογή ήταν ανάμεσα σε μία "demon in human skin" και σε έναν "orange ape with bad hair". Ο ίδιος ψήφισε έναν από τους άλλους υποψηφίους, έναν που σε μια συνέντευξή του φάνηκε ότι δε γνωρίζει τι είναι το Χαλέπι. "So I figured, if he doesn't know what it is - good, he can't bomb it". Αυτά απλώς για να τονίσω ότι και οι ταλαίπωροι οι αμερικανοί ψηφοφόροι βρέθηκαν να επιλέξουν ανάμεσα σε κάτι άθλιο και σε κάτι φρικαλέο. Δεν ξέρω αν μπορεί κανείς καν να επικαλεστεί την αρχή του μη χείρονος όταν οι επιλογές είναι τόσο οικτρές.

Χτες λοιπόν ορκίστηκε για πλανητάρχης ένας πορτοκαλής αναμαλλιασμένος πίθηκος. Από την ώρα που τελείωσε η τελετή, άρχισαν τα σχόλια από τον κάθε πικραμένο. Εμένα ο ενθρονιστήριος λόγος δε μου φάνηκε και κακός ή παράλογος. Είπε ο άνθρωπος - με συγχωρείτε, ο πίθηκος - απλώς ότι θα προστατεύσει ή θα βελτιώσει τις δουλειές, την ασφάλεια κλπ των αμερικανών, δηλαδή των εκλογέων του! Πού είναι δηλαδή το παράξενο;

Παρακολουθούσα τη διαδικασία στο BBC και με το που τελείωσε, είπαν και επανέλαβαν ξανά και ξανά πόσο εθνικιστικός, λέει, ήταν ο τόνος του λόγου. Με συγχωρείτε ρε παιδιά. Να καταλάβω. Σ' αυτό το ρημάδι το αντιπροσωπευτικό σύστημα που, με τη μία ή την άλλη παραλλαγή, έχουν υιοθετήσει όλα τα δυτικά / δυτικοποιημένα κράτη της υφηλίου, ποιανού τα συμφέροντα υποτίθεται ότι οφείλει να διασφαλίσει ο αιρετός άρχοντας, αν όχι αυτών που τον εξέλεξαν; Και όταν κάποιος πει καθαρά ότι θα το κάνει, γιατί αυτό σταμπάρεται με τον αρνητικώς χρωματισμένο όρο εθνικισμός;

Το κατά πόσο είναι δίκαιος ή άδικος ο αρνητικός χρωματισμός του εθνικισμού είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο. Εγώ αδούλευτα θα έλεγα δίκαιος· ξέρω όμως και ανθρώπους δουλεμένους που σέβομαι τη γνώμη τους και ίσως θα επιχειρηματολογούσαν επί του αντιθέτου. Εγώ γενικά θα ήθελα να αποφεύγουμε τους -ισμους όταν συζητάμε, προτιμάω να πω αυτό και να καθαρίσω μ' αυτό τον τρόπο επί του θέματος. Είναι άλλωστε παλαιόθεν γνωστή αυτή η θέση.

Επίσης, το κατά πόσο οι συγκεκριμένες πολιτικές που φαίνεται να θέλει να προωθήσει ο πορτοκαλής πίθηκος, δηλαδή ο φράχτης, ο οικονομικός προστατευτισμός - νάτος ο -ισμος που δεν μπορώ να τον αποφύγω ούτε εγώ! - και τα λοιπά είναι πράγματι προς το συμφέρον των εκλογέων του, αυτό είναι προς συζήτηση. Το αν επίσης ο συγκεκριμένος άνθρωπος, με τον πρότερο άτιμο βίο, με την αμύθυτη περιουσία, με το συγκεκριμένο ταμπεραμέντο, με το ένα, με το άλλο, είναι πράγματι αυτός που θα υλοποιήσει επιτυχώς όλα αυτά και άλλα πολλά, κι αυτό είναι προς συζήτηση και προς αμφισβήτηση. Αλλά τα περί εθνικισμού αποδεικνύουν μόνο ένα πράγμα: τη μικρόνοια, την τύφλωση, την ασχετοσύνη και την αποκοπή από βασικές αλήθειες των αντιπάλων του! Εντάξει, διορθώνω στο παραπάνω: αποδεικνύουν τέσσερα πράγματα έπρεπε να πω, όχι ένα!

Κατά τα άλλα, όπως και στην περίπτωση του Brexit, έτσι κι εδώ σε καθαρά συναισθηματικό επίπεδο χάρηκα με την επικράτηση του Τραμπ, καθότι μας φέρνει πιο κοντά στο ευγενές όραμα που έχω για την εξέλιξη και την πορεία του σύγχρονου πολιτισμού, ή μάλλον της σύγχρονης βαρβαρότητας: μπάχαλο και πολιτισμική κατάρρευση. Επιστροφή δυο - τρεις αιώνες σε κατάσταση τροφοσυλλέκτη, μπας και μετά ξαναγίνουμε άνθρωποι. Καθότι αν ήμασταν άνθρωποι, προκειμένου να ανατρέψουμε αυτές τις ελίτ που μας έχουν καζικωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, και που καλώς θέλουμε να τις ανατρέψουμε, αν ήμασταν άνθρωποι θα βρίσκαμε να προωθήσουμε και κανέναν άνθρωπο της προκοπής για να κάνει τη δουλειά, και όχι έναν αναμαλλιασμένο πορτοκαλή πίθηκο. Και δεν είναι μόνο αμερικάνικο το φαινόμενο, είναι παγκόσμιο.

ΥΓ1: Έβλεπα την ορκωμοσία μαζί με τον πατέρα μου, ο οποίος κάθε που η κάμερα έδειχνε τα μούτρα του Τραμπ, έσκαγε στα γέλια και γελούσε για κάνα πεντάλεπτο.

ΥΓ2: Πρόσεξες καθόλου το μικρό γυιο του Τραμπ; Είναι ιδέα μου ή σου φαίνεται και σένα ένα μονίμως νυσταγμένο και βαριεστημένο μαμούχαλο;