Περί Πολιτικής Βίας

Καταδικάζουμε τη βία απ' όπου κι αν προέρχεται.

Έλα ρε Μαχάτμα Γκάντι...

Να σοβαρευτούμε λίγο. Ακούμε διαρκώς την παραπάνω φράση από την πολιτική τάξη μας, κάθε φορά που κάποιος εκπρόσωπός της δέχεται προπηλακισμούς. Πρόκειται περί αστειότητας. Ασφαλώς ως κοινωνία δεν "καταδικάζουμε τη βία απ' όπου κι αν προέρχεται". Δεν χρειάζονται περισπούδαστες αναλύσεις περί αυτού. Αρκεί να παρακολουθήσουμε τι είπε (δες 7:56) μόλις πριν λίγες μέρες, μέσα στην ίδια τη Βουλή, εκλεκτός και έμπειρος εκπρόσωπος της ίδιας της πολιτικής τάξης! "Όταν ληστής μπαίνει στο σπίτι σου ή μπαίνει στην επιχείρησή σου μπορείς και τον πυροβολείς". Τάδε έφη Καρατζαφέρης. Με άλλα λόγια: απαιτούμε νομιμοποίηση της - δυνάμει θανατηφόρου! - ενόπλου βίας για να μπορέσει ο πολίτης να προστατέψει την περιουσία του. Αλλά "καταδικάζουμε τη βία απ' όπου κι αν προέρχεται", προκειμένου ο άρχων να γλιτώσει τον εξευτελισμό του γιαουρτώματος - που τελικά μπορεί κανείς να το θεωρήσει και ακραία διαμαρτυρία μάλλον, παρά βία. Σε ακραίες συνθήκες έχει οδηγηθεί η κοινωνία με υπαιτιότητα αυτής τούτης της πολιτικής τάξης, ε ακραίες θα είναι και οι μορφές της διαμαρτυρίας εναντίον της.

Τι να λέμε τώρα. Όποιος "καταδικάζει τη βία απ' όπου κι αν προέρχεται", ας αποκηρύξει την Εθνική Αντίσταση, τη Λέλα Καραγιάννη, το Βαγορή και τον Αυξεντίου, το Κιλελέρ, το Κίνημα στου Γουδή, το Κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου και ένα σωρό άλλα. Το ξέρω ότι κάποια από αυτά έμειναν στην ιστορία ως αναίμακτες ανατροπές, αλλά είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι δεν έπεσε ούτε ένα νεράντζι, ούτε ένα φάσκελο. Κάθε σύγχρονο κράτος στηρίζει την ύπαρξή του σε μια αλυσίδα περιστατικών βίας, πολεμικής ή μη, τα οποία μάλιστα δοξάζει μέσα από την ιστορική του αφήγηση, ή μέσα από εθνικές εορτές και τελετές. Μα και αυτή τούτη η αστυνομική καταστολή, βίαιη είναι! Είναι επομένως προφανές ότι παγκοσμίως η άσκηση βίας και νομιμοποιείται και επαινείται από την κοινωνία, ασφαλώς κάτω από προϋποθέσεις και συνθήκες.

Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι να καταδικαστεί η βία. Το ζητούμενο είναι να εξεταστεί εάν οι παρούσες συνθήκες δικαιολογούν περιστατικά βίας, και τι τύπου περιστατικά δικαιολογούν. Άλλο οι ντομάτες, άλλο το ξύλο, άλλο τα χημικά, άλλο τα καλάζνικωφ! Εάν η πολιτική τάξη είχε την ικανότητα και τη θέληση να αρθρώσει ουσιαστικό πολιτικό λόγο, θα έπρεπε να απευθυνθεί στην κοινωνία των πολιτών και να εξηγήσει γιατί οι παρούσες συνθήκες δεν δικαιολογούν το γιαούρτωμα. Έτσι απλά! Φυσικά, η πολιτική τάξη δεν έχει ούτε τη θέληση ούτε την ικανότητα να το κάνει αυτό. Άλλωστε, αν είχε τέτοιες ικανότητες δεν θα ήμασταν εδώ μου είμαστε.

Και παρατηρείται το φαινόμενο ο ουσιαστικός λόγος περί του θέματος αυτού να είναι το απόλυτο ταμπού. Ο Πάγκαλος κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Τσίπρας οργίλος διαψεύδει, άλλος κατηγορεί τη δεξιά, το ΛΑΟΣ καταναθεματίζει κλπ. Ο μόνος άνθρωπος επιπέδου που έχει πει δημόσια ότι τα περιστατικά αυτά αντανακλούν το αίσθημα ευρύτατων στρωμάτων της κοινωνίας είναι ο καθηγητής Κοντογιώργης, αγαπημένος μου διαννοούμενος από τότε που ένας φίλος με πρωτοέφερε σε επαφή με κείμενό του πριν ένα χρόνο περίπου. Σου συνιστώ για παράδειγμα όταν θα έχεις χρόνο να δεις αυτή την συνέντευξη, όπου ανάμεσα σε πολλά και ενδιαφέροντα, σε κάποιο σημείο αναφέρεται στους προπηλακισμούς πολιτικών προσώπων ως μια πράξη βαθιά πολιτική, τολμά να πει αυτό που βλέπουμε όλοι μας - ότι το λαϊκό αίσθημα ικανοποιείται βλέποντάς τους - μέχρι φαίνεται και κάπως απογοητευμένος που τελευταία έχουν μειωθεί αυτά τα περιστατικά!

Γράφοντας όμως αυτές τις σκέψεις, θυμήθηκα μερικές προτάσεις που είχα διαβάσει στην πρώιμη αυτοβιογραφία του Gerry Αdams (αλήθεια, τι νόημα έχει άραγε να αυτοβιογραφείται κανείς ενώ είναι ακόμα ενεργός, ποτέ δεν θα το καταλάβω). Θα τέλειωνα το Πολυτεχνείο τον καιρό που το διάβασα.

Όποια κι αν είναι τα επιχειρήματα σχετικά με τη σωματική βία, δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία ότι οι συνθήκες και οι αιτίες της σύγκρουσης στην Ιρλανδία υπήρχαν από τότε που υπήρξε βρετανική ανάμειξη στις ιρλανδικές υποθέσεις. Κάτω από αυτές τις συνθήκες σύγκρουσης, το ζήτημα τίθεται σε επίπεδο νομιμοποίησης, τακτικής και στρατηγικής. Πριν όμως απ' όλα αυτά τα ζητήματα, είναι ανάγκη και καθήκον να εξαλειφθούν οι αιτίες της σύγκρουσης, ώστε να τερματιστεί ο κύκλος της καταπίεσης που οδηγεί στην αντίσταση κι αυτή στην αντίδραση, και να αναπτυχθούν εναλλακτικές μορφές αγώνα. Κανένας απ' όσους κατέχουν θέσεις εξουσίας δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από το προπέτασμα καπνού των επιλεκτικών κατηγοριών ή καταγγελιών και να περιμένει πως θα έχουν κάποιο θετικό αποτέλεσμα σε οποιαδήποτε κατάσταση σύγκρουσης.

Περίμενε. Μην πεις ακόμα ότι ο Πέτρος έχασε κάθε αίσθηση του μέτρου! Προφανώς η ένοπλη δράση του IRA δεν μπαίνει στο ίδιο τσουβάλι με την σημερινή κατάσταση στη χώρα μας. Ούτε και κάποιος στα καλά του θα πρότεινε να πάρουμε τα όπλα εμείς τώρα. Δεν είναι όμως ακριβώς "προπέτασμα καπνού" οι ρητορίες περί "καταδίκης της βίας απ' όπου κι αν προέρχεται"; Επίσης, δεν θα ήταν χρήσιμο και στη δική μας περίπτωση να δούμε τις συνθήκες και τις αιτίες της σύγκρουσης - να ψάξουμε, εννοώ, τις πρωτογενείς αιτίες; Τα μνημόνια και οι μειώσεις των εισοδημάτων δεν είναι πρωτογενή.

Αβίαστα μου έρχονται στο νου οι δημοσιευμένες απόψεις κάποιων δικών μας. Ο καθηγητής Γιανναράς συχνά έχει αναφερθεί στο νεοελληνικό κράτος ως εχθρό του Πολίτη. Ο καθηγητής Κοντογιώργης αναφέρεται σε Κομματοκρατία και Δυναστικό Κράτος - και θα ξέρω περισσότερα πώς το προσεγγίζει όταν διαβάσω το βιβλίο. Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης έχει χρησιμοποιήσει τη φράση "ένα κράτος ενάντια στο Έθνος". Φαίνεται να υπάρχει μια σχολή σκέψης που ερμηνεύει τα γενικότερα αδιέξοδα ανάγοντας σε αυτό τούτο τον καιρό της ίδρυσης του νεοελληνικού κράτους και στη μορφή και πολιτική φιλοσοφία που ακολούθησε. Ο Κοντογιώργης έχει αναφερθεί στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία που έχουμε για πολίτευμα, ως (παραφράζω, ελπίζω κρατώντας το νόημα) ένα σύστημα μη δημοκρατικό και χωρίς αντιπροσώπευση, που μας σέρβιρε ο Διαφωτισμός για δημοκρατία κι εμείς το πιστέψαμε! Νά 'ναι άραγε η "φράγκικη ανάμειξη στις ρωμαίικες υποθέσεις" η πρωτογενής αιτία των προβλημάτων;

Όσο κι αν συναισθηματικά θα μου άρεσε να το πιστέψω αυτό, θα πρέπει να ασχοληθώ περισσότερο με τους δύο τελευταίους αιώνες της ιστορίας μας για να συμφωνήσω χωρίς αναστολές. Και πώς θα μπορούσε να αρθεί η αιτία - ε όταν το μάθω κι αυτό θα σου ζητήσω να με ψηφίσεις.

Σύμφωνο Μη Διάλυσης Της Κοινωνίας

Υπογράφηκε πριν δυο βδομάδες στις Βρυξέλλες το "Σύμφωνο Δημοσιονομικής Πειθαρχίας" που θεσπίζει τους ακριβείς όρους του καθαρτηρίου πυρός όπου θα στέλνονται οι αμαρτωλές οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσες δηλαδή παρουσιάζουν έλλειμμα άνω του 4%. Το όλο εγχείρημα φαίνεται από πολύ νωρίς να κινδυνεύει να αποδειχθεί φιάσκο. Ήδη αμέσως μετά την υπογραφή του, η Ισπανία ανακοίνωσε ότι με κυρίαρχη απόφασή της τό 'χει γραμμένο. Η ίδια η ενάρετη Ολλανδία με τον αναχωρητικό ασκητισμό που διακρίνει τους κατοίκους της ανακοίνωσε ότι χάνει το στόχο για φέτος. Σήμερα μάθαμε ότι η Ισπανία πιέστηκε και δέχτηκε να μην τό 'χει τελικά τόσο πολύ γραμμένο όσο είχε ανακοινώσει αρχικά, ενώ η Ουγγαρία απειλείται να μην πάρει την επόμενη δόση της αν δε συμμορφωθεί. Το έλλειμμα της Ελλάδας δεν έχω ιδέα που βρίσκεται, δε βγάζεις άκρη. Η Stephanie Flanders του BBC πριν 1-2 μήνες έγραφε ότι μετά τις τελευταίες σφαγές έχουμε πλέον πλεόνασμα. Ο Paul Mason όμως, επίσης του BBC, πιο πρόσφατα έγραφε ότι έχουμε ακόμα έλλειμμα. Το ίδιο λέει κι όλη η τρελλοπαρέα, ο κύριος Παπαδήμος κι ο κύριος Βενιζέλος στις ομιλίες στη Βουλή, αλλά και η κυρία Ξαφά και άλλα παιδάκια σε συνεντεύξεις και κείμενα. Ο καθηγητής Βαρουφάκης πάλι, σήμερα το πρωί στην εκπομπή της κυρίας Τσαπανίδου στο ΣΚΑΪ είπε ότι έχουμε μεν έλλειμμα, αλλά αυτό είναι μικρό και σε περίπτωση χρεωκοπίας θα το καλύπταμε εύκολα. Τρέχα γύρευε.

Εν πάση περιπτώσει, αυτό που σκέφτομαι εγώ είναι ότι το έλλειμμα είναι ένας οικονομικός δείκτης. Σημαντικότατος! Αλλά ένας. Υπάρχει και ο πληθωρισμός. Υπάρχει και η ανεργία. Η ανεργία. Με χαμηλή ανεργία, δηλαδή υψηλή οικονομική δραστηριότητα, μπορείς να δουλέψεις, να κάνεις και τις θυσίες που χρειάζονται και να βρεις εν καιρώ μια άκρη στα δημοσιονομικά. Με υψηλή και αύξουσα ανεργία, δηλαδή χωρίς οικονομική δραστηριότητα... τι ακριβώς μπορείς να θυσιάσεις και με ποιο σκοπό;

Για να το θέσουμε αλλοιώς: μια φορά κι έναν καιρό, ζούσαμε ευτυχισμένοι τροφοσυλλέκτες στις σπηλιές μας. Βγήκαμε απ' τις σπηλιές και φτιάξαμε κοινωνίες για να αναπτύξουμε συνεργατική οικονομική δραστηριότητα. Όταν ένας στους τέσσερις ή ένας στους πέντε οικονομικά ενεργούς συμπολίτες μας θέλει αλλά δεν μπορεί να έχει οικονομική δραστηριότητα... χώρια αυτούς που εργάζονται μεν, δεν πληρώνονται δε και αριθμούν επισήμως 400000 (!!!) με σημερινά στοιχεία του υπουργείου... τότε εύλογα αναρωτιέται κανείς μήπως συμφέρει καλύτερα να το διαλύσουμε και να ξαναγίνουμε τροφοσυλλέκτες, να μαζεύουμε σύκα, να λιαζόμαστε, να μαζεύουμε αχιβάδες, να μην έχουμε και τηλεόραση να ακούμε τον αξιότιμο κ. κ. υπουργό των οικονομικών να μας μαλώνει κι από πάνω.

Αν προτείναμε λοιπόν, για να στηριχθεί επιτέλους η απασχόληση, μαζί με αυτό το απαύγασμα προτεσταντικής ηθικής, το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Πειθαρχίας, ένα επιπλέον "Σύμφωνο Μη Διάλυσης Της Κοινωνίας". Μέτρο διάλυσης θα ήταν η ανεργία. Το σύμφωνο θα δέσμευε τα κράτη - μέλη να κρατούν την ανεργία κάτω από το 10%. Εάν η ανεργία ανέβαινε παραπάνω, τότε το κράτος θα έμπαινε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και θα έθετε ως απολύτως πρώτη προτεραιότητα τη μείωσή της. Και καμία δημοσιονομική πειθαρχία δε θα επιτρεπόταν να επιβάλει μέτρα που οδηγούν σε καταπάτηση του Συμφώνου Μη Διάλυσης Της Κοινωνίας.

Ασφαλώς ένας τρόπος μείωσης της ανεργίας είναι η αύξηση της εξωτερικής μετανάστευσης. Αυτό όμως δεν είναι επιθυμητό γιατί δεν αυξάνει την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα, άρα δε βοηθάει την βελτίωση των υπολοίπων οικονομικών μεγεθών. Ένας άλλος είναι οι... μαζικοί διορισμοί στο δημόσιο. Το αφήνω στην κρίση του καθενός το γιατί αυτό δε θα ήταν καλή ιδέα!

Και ερχόμαστε στο ουσιαστικό, δηλαδή στην ενθάρρυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, και μάλιστα του μικρού επιχειρηματία - παραγωγού. Ερχόμαστε δηλαδή σ' αυτό που ακούμε κάθε μέρα από παντού, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Για να επιτευχθεί αυτό, υπάρχει η συνταγή της θεραπείας σοκ που εφαρμόζεται στην κοινωνία μας αυτό τον καιρό, δηλαδή ρίψη οικονομικής βόμβας ναπάλμ επί δικαίων και αδίκων. Με βάση το ανωτέρω Σύμφωνο Μη Διάλυσης Της Κοινωνίας, αυτή η συνταγή δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Και εν πάση περιπτώσει, σε πρακτικό επίπεδο δεν καταλαβαίνω πώς υποτίθεται ότι θα φέρει ανάκαμψη κάτι που διπλασιάζει την ανεργία - και αυτό χωρίς απολύσεις στο δημόσιο ακόμα.

Δεν έχω σπουδάσει οικονομικά, αλλά όταν ξαφνικά εν μιά νυκτί βρεθήκαμε να μας βρίζει όλος ο κόσμος, νομίζω όλοι αναρωτηθήκαμε το γιατί. Και κάτσαμε και ενημερωθήκαμε κάπως, διαβάσαμε, σκεφτήκαμε, συζητήσαμε. Νομίζω λοιπόν η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, που με τη σειρά της θα έσπρωχνε τις εξαγωγές, άρα θα ενθάρρυνε ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα, θα μπορούσε να βελτιωθεί και με τους παρακάτω τρόπους.

1) με υποτίμηση εθνικού νομίσματος. Δεν έχουμε εθνικό νόμισμα, και με βάση την τελευταία δημοσκόπηση που έχω υπόψη μου, σε ποσοστό 77% "πάση θυσία" δεν θέλουμε εθνικό νόμισμα, άρα δεν είναι επιλογή. Είναι βέβαια ο πιο προφανής τρόπος, έχει αναλυθεί διεξοδικά και προτείνεται διαρκώς από αρκετούς. Οικονομολόγοι όπως ο Roubini, ο νομπελίστας Paul Krugman, επίσης από την άλλη πλευρά του πολιτικού φάσματος δημοσιογράφοι όπως ο Peter Oborne (δες κι εδώ), αλλά και από τη γερμανική πλευρά κατά καιρούς ακούμε υπουργούς οικονομικών γερμανικών κρατιδίων να μας προτείνουν επιστροφή σε εθνικό νόμισμα γι' αυτόν το λόγο (και οι δικοί μας δημοσιογράφοι παρουσιάζουν τις προτάσεις για προκλητικές). Εν πάση περιπτώσει, δεν έχει σημασία, αφού φαίνεται πως ως κοινωνία έχουμε αποφασίσει πως προτιμάμε να πεθάνουμε όλοι παρά να βγούμε από το ευρώ. Μιλάμε για οικονομικό Αρκάδι, Κούγκι, ή Ζάλογγο. Ή πάλι, ίσως θα έλεγε κανείς ότι Αρκάδι και Κούγκι θα ήταν η επιστροφή σε εθνικό νόμισμα. Η παραμονή μοιάζει μάλλον με οικονομική πολιορκία του Μεσολογγίου, όπου όμως οι πολιορκημένοι γουστάρουν πείνα και δεν επιχειρούν έξοδο.

2) με υποτίμηση του ίδιου του ευρώ, ώστε να ενισχυθούν τουλάχιστον οι εξαγωγές εκτός ευρωζώνης. Αυτό είχε ανεφέρει σε μία συνέντευξη στο ΣΚΑΪ στον κύριο Παπαχελά ο Domingo Cavallo πριν μερικούς μήνες. Φυσικά, την ευθύνη της νομισματικής πολιτικής στην παρούσα φάση την έχει η ΕΚΤ, άρα θα πρέπει να πιεστεί να εφαρμόσει πολιτική "μαλακού" ευρώ. Η συνήθης απάντηση που ακούμε γι' αυτό είναι ότι κάτι τέτοιο απορρίπτεται ασυζητητί από τη Γερμανία. Ο λόγος είναι ότι θα φέρει κάποιον πληθωρισμό (πολύ περισσότερον σε μας, νομίζω, παρά στη Γερμανία, αφού εμείς είμαστε που εισάγουμε πολλά). Στη Γερμανία ο πληθωρισμός είναι ταμπού, διότι ο υπερπληθωρισμός ήταν αυτό που οδήγησε στην άνοδο ακραίων καταστάσεων στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Με έναν πληθωρισμό, όμως, της τάξης ακόμα και του 10% και του 15% επιβιώνει άνετα μια κοινωνία. Τόσο είχαμε εμείς στην Ελλάδα το '80, τόσο είχαμε στις αρχές του '90 και δεν περνούσαμε άσχημα. Είμασταν λίγο μαζεμένοι όσον αφορά τα εισαγόμενα, αλλά αυτό εν τέλη είναι υγειές.

Για να δούμε λοιπόν αν το καταλαβαίνουμε σωστά. Για να διατηρηθεί ο γερμανικός πληθωρισμός κάτω από το 3% και να μην ξυπνήσουν μνήμες Βαϊμάρης, η ευρωπαϊκή Μεσόγειος θα πρέπει να ξεχαρβαλώσει κάθε οικονομική δραστηριότητα και κοινωνική συνοχή, με 20% ανέργους και άλλο 10% απλήρωτους εργαζόμενους. Λέω η ευρωπαϊκή Μεσόγειος, δε λέω η Ελλάδα, γιατί τέτοιους και κάποτε χειρότερους αριθμούς ακούμε και από τους υπόλοιπους, και μάλιστα για αρκετά χρόνια τώρα. Κι όλο αυτό γιατί; Μα διότι η γερμανική κοινωνία έχει ψυχολογικά προβλήματα σχετικά με τον πληθωρισμό και υπάρχει φόβος ότι με ένα 10% μπορεί να γεννήσει νέο Χίτλερ.

Συγγνώμη, αλλά αν είναι όντως έτσι τα πράγματα, τότε έχει δίκιο ο Nigel Farage που αποκαλεί την ευρωζώνη οικονομική φυλακή. Πραγματικά, μια κατάσταση στην οποία δεν επιτρέπεται να κάνεις ο,τιδήποτε άλλο για να αντιμετωπίσεις ένα οικονομικό πρόβλημα εκτός από το να καταστρέψεις την ίδια την κοινωνία σου.

3) δεν ξέρω αν έχει νόημα - αν κανείς το διαβάσει αυτό και διαφωνεί, ας το εκφράσει. Η όλη λογική της παρούσας πολιτικής είναι ότι εμείς έχουμε χαμηλότερη παραγωγικότητα από π.χ. τη Γερμανία (αφού είμαστε τεμπέληδες κι εκείνοι εργατικοί), άρα για να γίνει το ό,τι παράγουμε ανταγωνιστικό στις διεθνείς αγορές, θα πρέπει να πέσουν αντίστοιχα οι δικοί μας μισθοί. Ωραία! Αντί όμως να έρχονται εδώ και να υποχρεώνουν τον ιδιωτικό τομέα μας να ρίχνει τους μισθούς μας, δε θα ήταν ισοδύναμο να πάνε στη Γερμανία και να υποχρεώσουν το γερμανικό ιδιωτικό τομέα να αυξήσει τους δικούς τους μισθούς;

Κάτι τέτοιο, θα ήταν άσπιλο όσον αφορά το σύστημα αξιών της καπιταλιστικής προτεσταντικής ηθικής: ο εργατικός γερμανός αμοίβεται, ο τεμπέλης ο έλληνας μένει στάσιμος. Επιπλέον, η Μέρκελ θα εξασφάλιζε ισόβια επανεκλογή.

Το ερώτημα είναι, από που θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν τα χρήματα για τις αυξήσεις των μισθών στη Γερμανία και τι γενικότερες επιπτώσεις θα είχε αυτό. Φυσικά, χωρίς ποσοτικά στοιχεία είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς, αλλά δύο σκέψεις μπορούν να διατυπωθούν.

α) Επειδή πολύς λόγος γίνεται περί εξορθολογισμού του κράτους στην Ελλάδα. Κλείνουν σχολεία, κλείνουν νοσοκομεία και κέντρα υγείας παντού στην περιφέρεια. Τεράστια περιθώρια εξορθολογισμού υπάρχουν και στη διαχείρηση των διαφόρων πολυεθνικών.

Πρώτα απ' όλα, να κοπούν οι μίζες.

Δεύτερον, με πολύ ανώδυνο τρόπο μπορούν να μειωθούν δραστικά τα λειτουργικά έξοδα. Παράδειγμα: μαχαίρι στις πτήσεις business class. Το λέω αυτό μετά λόγου γνώσεως, διότι βρέθηκα σε μεγάλη εταιρία σε περίοδο ισχνών αγελάδων και είδα πόσο μεγάλη οικονομία κάναμε - την κάναμε υποχρεωτικά τότε, αλλά κάλιστα μπορεί να την κάνει και μια επιχείρηση που πηγαίνει καλά και αντ' αυτού να βελτιώσει μισθούς.

Έπεται ότι η αγοραστική δύναμη των μεσαίων στρωμάτων των παραγωγικών χωρών μ' αυτόν τον τρόπο βελτιώνεται, που σημαίνει ότι αυξάνει η ζήτησή τους για κάθε λογής προϊόντα, μεταξύ αυτών και εισαγόμενα, μεταξύ αυτών και ελληνικά, καθώς και η δυνατότητά τους για εξωτερικό τουρισμό, το οποίο με τη σειρά του δίνει κίνητρο στον έλληνα παραγωγό - επιχειρηματία - εργαζόμενο στον τουρισμό και λοιπά προφανή.

β) Στο βαθμό στον οποίο η αύξηση μισθών αντανακλάται στην τιμή των παραγώμενων (π.χ. γερμανικών) προϊόντων.

Ας υποχρεωθούν εκ των πραγμάτων να δεχτούν μια μείωση κέρδους και οι μέτοχοι. Επιτέλους! Μια τάξη θεσμικών τζογαδόρων, που άλλη δουλειά δεν κάνει απ' το να αγοράζει και να πουλάει μετοχές. Όποιος νομίζει ότι δεν τον συμφέρει πια να ασχολείται με αυτό λόγω μείωσης κερδών, ας βγει έξω να κάνει καμιά πραγματική δουλειά. Τι καλύτερο για όλους!

Αν δεν γίνει αυτό, τότε απλώς τα "γερμανικά" προϊόντα θα φτάνουν ακριβότερα, ο τεμπέλης ο έλληνας θα δει την αγοραστική του δύναμη να μειώνεται και προκειμένου να διατηρήσει το βιωτικό του επίπεδο, θα χρειαστεί να επιχειρήσει, να προσπαθήσει να παράγει ο ίδιος τοπικώς τα προϊόντα που πια δεν μπορεί να αγοράσει εισαγόμενα. Θα πληγούν οι "γερμανικές" εξαγωγές προς την Ελλάδα, αλλά αυτό ακριβώς γίνεται και με την παρούσα πολιτική. Αυτός τούτος είναι ο στόχος της "εσωτερικής υποτίμησης".

Ειλικρινά. Ή υπάρχει κάτι στοιχειώδες που αγνοώ. Ή όλο το σύστημα λειτουργεί γύρω από την απληστία μιας κάστας ανεπάγγελτων που με χαρά σφαγιάζουν ολόκληρες κοινωνίες για να αγοράσουν τρίτο κότερο. Ή δεν ξέρω τι άλλο να πω!

Βίρα τις άγκυρες

Ξημερώνει Κυριακή και ξημερώνουν επίσης τα 37α γενέθλιά μου και είπα να δοκιμάσω και αυτό το blogspot. Τζάμπα είναι και προς το παρόν αφορολόγητο. Κατά καιρούς νοιώθω την ανάγκη να βάζω κάτω δυο σκέψεις. Με το διαδίκτυο μπορεί κανείς να κοινοποιήσει τις σκέψεις του εύκολα, αλλά στα διάφορα forums ή στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης υπάρχει πρόβλημα χώρου και εγώ δεν έχω το χάρισμα να γράφω επιγραμματικά. Είμαι αρκετά αναλυτικός. Αν περιοριστώ σε δυο-τρεις προτάσεις, όπως χρειάζεται να κάνω σε forums, συνήθως το αποτέλεσμα είναι διφορούμενο. Άλλα σκέφτομαι, άλλα λέω κι άλλα καταλαβαίνει ο άλλος. Είπα λοιπόν να δοκιμάσω το blogging μήπως είναι καλύτερα.

Ινδικόπλους;

Ο Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης ήταν ελληνόφωνος αιγυπτιώτης έμπορος του 6ου αιώνα, πριν την ισλαμική κατάκτηση, όταν η Αίγυπτος ήταν επαρχία ρωμαίικη ("βυζαντινή"), με αστική τάξη ελληνόφωνη και τον υπόλοιπο λαό απόγονο των αρχαίων αιγυπτίων και πρόγονο των σημερινών κοπτών. Ο Κοσμάς εικάζεται ότι έκανε αρκετά ταξίδια στον Ινδικό Ωκεανό για επαγγελματικούς λόγους. Σε μεγάλη ηλικία (δηλαδή για την εποχή εκείνη ίσως κάπου στα 35) έγινε μοναχός και κάθησε να γράψει αναμνήσεις απ' τα ταξίδια του. Μας σώθηκε το έργο του Χριστιανική Τοπογραφία, με αρκετά άχρηστα στοιχεία και δοξασίες της εποχής, αλλά και πολλά ιδιαίτερα χρήσιμα για το πώς έβλεπε τότε ένας "δυτικός businessman" τις Ινδίες, την Κεϋλάνη και ακόμα την Αιθιοπία. Νομίζω είναι ίσως μοναδική περιγραφή εκείνων των περιοχών για εκείνη την εποχή.

Διάβασα κάποια αποσπάσματα από τη Χριστιανική Τοπογραφία στα αγγλικά στο διαδίκτυο και κάποια άλλα που μου έδωσε στα ελληνικά η φίλη μου η Meera στο Cambridge την τελευταία φορά που με φιλοξένησαν με τον άντρα της. Μου έκανε εντύπωση το αναλυτικό κάποιων περιγραφών, και ειδικά οι "οδηγίες προς ναυτιλομένους" κυριολεκτικά, του τύπου "δυο μέρες νοτιοανατολικά με ευνοϊκό άνεμο από το τάδε λιμάνι, θα βρεις το άλλο λιμάνι - εκεί ο ντόπιος βασιλιάς συνήθως υποδέχεται τους ξένους εμπόρους φιλικά - θα βρεις να αγοράσεις χαλκό και λίγο πιπέρι - πιο πολύ πιπέρι όμως θα βρεις αν πας εκεί κι εκεί" κλπ. Αυτού του τύπου οι οδηγίες μου θύμισαν αρκετά το ημερολόγιο πλοίου του John Saris που δεν ήταν έλληνας αλλά geordie από το Yorkshire και πλοίαρχος του πρώτου αγγλικού εμπορικού πλοίου που έφτασε στην Ιαπωνία, το 17ο αιώνα. Είχα δανειστεί το ημερολόγιο από τη βιβλιοθήκη στο Cambridge και είχα ρίξει μια ματιά. Οι οδηγίες προς ναυτιλομένους που έγραφε για την περιοχή της Ινδονησίας ήταν αντίστοιχες με αυτές που έδινε ο Κοσμάς για άλλο τόπο και άλλη εποχή, αν και πιο αναλυτικές. Ναι, φαίνεται ότι οι επιχειρηματίες μας και οι πρακτικές τους τον καιρό του Κοσμά ήταν αιώνες μπροστά από την εποχή τους. Κι εσύ ξέρεις μόνο ότι "το Βυζάντιο" ήταν μια "αυτοκρατορία" σκοταδιστική και οπισθοδρομική. Τα μυαλά σου κι ένα γιούρο.

Οι παλιές Ινδίες στο μυαλό μας έχουν κάτι το μυθικό. Μπαχαρικά, κασμίρια, πετράδια, μαχαραγιάδες με παλάτια. Γεύσεις και αρώματα. Πριν μερικούς αιώνες, μια εμπορική εκστρατεία στην Ανατολή και πίσω στο Λονδίνο, την Αμβέρσα ή τη Λισαβόνα έκανε τον ταξιδιώτη έμπορο πλούσιο για όλη του τη ζωή.

Έρχομαι λοιπόν τώρα κι εγώ και λέω. Οι δυο συναρπαστικές σκέψεις που αισθανόμαστε την ανάγκη να βάλουμε κάτω σ' ένα κείμενο τι άλλο είναι, παρά ένα νοερό ταξίδι στις μυθικές χώρες με τα πλούτη, στις Ινδίες του πνεύματος. Και, το κείμενο αυτό καθ' αυτό, τι άλλο από το οδοιπορικό, από τις οδηγίες προς ναυτιλομένους. Πήγα εκεί, είδα αυτό. Έλα δες το κι εσύ.

Μπορεί να δεις και άλλα. Μπορεί να υπάρχουν και αξιοθέατα που εγώ να τα έχασα. Ή μπορεί κάτι να το είδα στραβά. Μην πάμε μακριά! Ο φίλος μου ο Κοσμάς ήταν πεπεισμένος ότι η Γη είναι επίπεδη. Φαίνεται ότι διαφωνούσε με τους άλλους καλογέρους στο μοναστήρι του, που του έλεγαν ότι είναι στρογγυλή και το ξέρουμε τόσους αιώνες εμείς εδώ στην Αίγυπτο. Κι αυτός επέμενε, ότι ταξίδεψε, πήγε στις Ινδίες, έφτασε μέχρι την άκρη της Γης, την είδε με τα μάτια του! Κι έκατσε κι έγραψε το οδοιπορικό του με όσα είδε, για να στηρίξει και αυτή τη θέση. Τι ειρωνία λοιπόν. Από ένα κόλλημα προέκυψε ένα βιβλίο, που, παρόλο το κόλλημα, πολλούς αιώνες μετά θεωρείται πολύτιμο για τις πληροφορίες που δίνει. Μα μήπως ήταν η πρώτη φορά που έγινε κάτι τέτοιο ή η τελευταία. Τόσοι και τόσοι σύγχρονοι φιλελεύθεροι επικαλούνται τον... Μαρξ!

Αυτό λοιπόν κάνει ένα κείμενο. Σε καλεί στο ταξίδι, να δεις κι εσύ τα αξιοθέατα - και εάν θέλεις, να συγκρίνεις μετά εμπειρίες. Δεν ξέρω πόσο συχνά θα γράφω. Όταν αισθάνομαι την ανάγκη. Συνήθως όταν θυμώνω, θέλω να γράφω. Έρχονται εκλογές, οπότε θα θυμώνω! Άλλωστε, για την πολιτική γονιμότητα της οργής έχουν μιλήσει και γράψει πιο έμπειροι από μένα.