Αυτός, πάντως, είναι ιδεολόγος! Με πόσο θαυμασμό μα και έκσταση συχνά συνοδεύεται συνήθως αυτή η αποστροφή! Είναι πράγματι σωστό και υγειές να θαυμάζουμε τόσο τους ιδεολόγους;
Μ' έχουν πει κομμουνιστή άπειρες φορές. Την πρώτη θα ήμουν ίσως 13 χρονών. Είναι γνωστό σε όσους με ξέρουν ότι μεγάλωσα σε περιβάλλον εκκλησιαστικό. Είναι οφθαλμοφανέστατο ότι σε τέτοια περιβάλλοντα επιβιώνουν πολλά εμφυλιοπολεμικά σύνδρομα - καλώς, κακώς,... ανθρωπίνως.
Όταν πεις ότι κάτι μέσα σου επαναστατεί όταν ακούς για απολύσεις ή μειώσεις μισθών επειδή οι μέτοχοι της μίας ή της άλλης εταιρίας δε δέχονται να μειωθεί το κέρδος της. Όταν πεις ότι πολλές φορές καταλαβαίνεις τον απεργό, κι ας σε ταλαιπωρεί η απεργία, ότι η δυναμική διεκδίκηση καλύτερων συνθηκών εργασίας είναι κάποτε αναγκαίο κακό. Όταν πεις ότι μια σωστή κοινωνία θα πρέπει να παρέχει στους νομοταγείς πολίτες δωρεάν και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας και παιδείας. Όταν πεις ότι θα πρέπει να υπάρχει κάποια ρύθμιση στην αγορά ώστε είδη πρώτης ανάγκης, λίγα, 5-6 μετρημένα, να κρατιούνται σε χαμηλές τιμές, να μην πεινάει ο κόσμος - όχι! να μην πεινάνε οι τεμπέληδες! - και παράλληλα τσουχτεροί δασμοί εισαγωγής σε εισαγόμενα πολυτελείας ώστε να περιορίζεται η καταναλωτική ξιπασιά. Όταν πεις ότι ο μετανάστης δεν είναι κινούμενος στόχος σκοποβολής. Όταν πεις ότι τέλος πάντων, υπάρχουν πολλά σοβαρά ζητήματα με το μοντέλο της αέναης ανάπτυξης που πρέπει να κοιτάξουμε να τα στρώσουμε. Όταν πεις ότι η ζούγκλα δεν μπορεί να είναι η ανώτερη μορφή κοινωνικής διαμόρφωσης, ούτε έχει νόημα να λες ότι οι μαρίδες θα καινοτομήσουν για να επιβιώσουν από τους καρχαρίες.
Τότε σίγουρα κάποιος κάπου θα βρεθεί να σε πει κομμουνιστή, παράσιτο, προδότη, εθνομηδενιστή, αντιευρωπαϊστή, απομονωτικό, άπλυτο, βρωμοποδαρά κλπ.
Με ορκισμένους αριστερούς μιλάω σπάνια, και συνειδητά αποφεύγω τα πολιτικά. Αδυνατώ να αντέξω πάνω από 24 δευτερόλεπτα αριστερής δογματικής, λειτουργικής και κατήχησης.
Όταν πεις ότι οι κοινωνικές υπηρεσίες πρόνοιας δεν πρέπει να γίνονται σφηγκοφωλιά βολεμένων ημέτερων. Όταν πεις ότι ο φιλοσοφικός υλισμός είναι κι αυτός υλισμός. Όταν πεις ότι η κοινωνία δικαιούται και οφείλει να περιορίσει τον αριθμό των ξένων, ανάλογα με τις εργασιακές ανάγκες που εξυπηρετούν. Όταν πεις ότι τα σύνορα του κράτους δεν είναι η μεγάλη περιοχή της ΑΕΚ, μπάτε ο κάθε πικραμμένος. Όταν πεις ότι ο εργατικός και ο τεμπέλης, ο χρήσιμος και ο άχρηστος, δεν μπορεί να αμοίβονται το ίδιο. Όταν πεις ότι μπορεί να μην καταλαβαίνεις το θεσμό της κληρονομικής μοναρχίας όπου ο πρώτος πολίτης επιλέγεται γιατί είναι γυιος του μπαμπά του, αλλά για του στραβού το δίκιο ο συμπαθέστατος πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κύριος Στεφανόπουλος ως επικεφαλής κόμματος σπάνια ανέβαινε πάνω από το 3% ενώ ο θεσμός της βασιλείας στη Βρετανία συγκεντρώνει ισχυρά πάνω από 50% των προτιμήσεων. Όταν πεις ότι έθνος είναι η συνείδηση της κοινωνίας και όχι κάποια βρισιά. Όταν πεις ότι ο στρατός, η αστυνομία, ο πόλεμος ο μη ταξικός είναι κάποτε αναγκαία κακά. Όταν πεις ότι θα πρέπει το άτομο να έχει το χώρο και τα κίνητρα να αναπτύξει και να χρησιμοποιήσει τις ικανότητές του και ότι αυτό δε σημαίνει υποχρεωτικά ότι θα βλάπτει την κοινωνία.
Τότε σίγουρα κάποιος κάπου θα βρεθεί να σε πει βασιλοχουντικό, φασίστα, νεοφιλελεύθερο, σχολής Σικάγου, άπλυτο, βρωμοποδαρά κλπ.
Είναι τώρα 20 - 25 χρόνια που μάθαμε και στον τόπο μας την οικολογία. Είναι γεγονός ότι κάποιες ακραίες μορφές οικολογίας είχαν και ίσως έχουν χαρακτήρα ημι-θρησκευτικό, φυσιολατρικό με τη θρησκευτική έννοια, άλλοτε δε απλώς σαχλό.
Όταν πεις ότι ο κάθε ένας από μας, κατά μέσο όρο, καταναλώνει καθημερινά απίστευτα ποσά ενέργειας και αυτό δεν είναι μία βιώσιμη κατάσταση. Όταν πεις ότι δεν είναι σωστό να καταστρέφονται δάση επί δασών για να αυξηθούν ήδη υπέρογκα κέρδη. Όταν πεις ότι ο σεβασμός στη φύση είναι απαραίτητος για να επανακτήσουμε και να διατηρήσουμε μια κάποια ποιότητα ζωής. Όταν πεις ότι όταν τα βουνά γύρω από την Αθήνα ήταν πράσινα και όχι έρμαια οικιστικής ανάπτυξης μας προστάτευαν από τις πλημμύρες.
Τότε σίγουρα κάποιος κάπου θα βρεθεί να σε πει φυσιολάτρη, νεοπαγανιστή, χίπυ, παιδί των λουλουδιών, γυμνιστή, ομοφυλόφιλο, άπλυτο, βρωμοποδαρά κλπ.
Όταν πεις ότι δεν μπορεί τα "δικαιώματα των ζώων" να είναι πάνω από τα δικαιώματα των ανθρώπων. Όταν πεις ότι έριξες το γέλιο της αρκούδας όταν έμαθες ότι στην κτηνιατρική του Cambridge υπήρχε άτομο που ειδικευόταν στην ψυχιατρική παπαγάλων. Όταν πεις ότι στις παλιές κοινωνίες, τα οικόσιτα ζώα δεν ήταν pets αλλά χρήσιμα μέλη του σπιτιού και παρ' όλα αυτά όταν υπήρχε λόγος ή ανάγκη τις έσφαζαν οι άνθρωποι τις κότες τους, και δε θρηνούσαν δεκαπενθήμερα γι' αυτό, ούτε ερχόταν η αστυνομία. Όταν πεις ότι υπάρχουν οικολόγοι ακτιβιστές που προτιμάνε να πεθάνουν δέκα άνθρωποι παρά να κοπεί ένα δένδρο.
Τότε σίγουρα κάποιος κάπου θα βρεθεί να σε πει υπάλληλο της Exxon, πρώην της Goldman Sachs, οικονομικό δολοφόνο, πράκτορα της CIA, άπλυτο, βρωμοποδαρά κλπ.
Όταν πεις ότι θεωρείς τη Μητρότητα ιερή και ότι πρέπει να στηριχθεί πάση θυσία από την κοινωνία. Όταν πεις ότι είναι αστείο να μιλάμε για υπερπληθυσμό όταν έχουμε τέτοια δημογραφικά θέματα στον τόπο μας, αλλά και τόσες καλλιεργήσιμες εκτάσεις ανεκμετάλλευτες. Όταν πεις ότι θεωρείς αστείο να λέγεται ότι η Γη δεν μπορεί να θρέψει τον υπάρχοντα πληθυσμό - μπορεί να τον θρέψει και αυτόν και περισσότερο φτάνει να τρώμε σαν άνθρωποι και όχι σαν δράκοι - αυτό που όντως δε μπορεί να γίνει είναι να τραφεί ο υπάρχων πληθυσμός χωρίς να πληγεί η κερδοσκοπία κάποιων. Όταν πεις ότι το μόνο που "έπαθε" η μάνα σου που άφησε την εργασία της για να ασχοληθεί με τα παιδιά της ήταν πως όταν ήταν ετοιμοθάνατη οι γιατροί έλεγαν ότι χαίρονται που αυτή η γυναίκα έχει τόσους ανθρώπους γύρω της τώρα στα τελευταία. Όταν πεις ότι θα ήθελες η κοινωνία να μην απαξιώνει αλλά και να προσπαθεί να κάνει υλικώς εφικτή μια τέτοια επιλογή για μια Μητέρα.
Ε, τότε σίγουρα πολλές θα σε πούνε φαλοκράτη, μεσαιωνικό, τύραννο, βάρβαρο, εκμεταλλευτή, οπισθοδρομικό, τρελλό, άπλυτο, βρωμοποδαρά κλπ.
Εγώ δεν έχω πια αμφιβολίες: η ανθρώπινη επικοινωνία έχει καταρρεύσει. Οι άνθρωποι γύρω μας δεν ενδιαφέρονται να συν-ζητήσουν, να συν-αναζητήσουν το ορθό, την αλήθεια, το δέον. Ενδιαφέρονται να σε "κόψουν". Από πού κρατάει η σκούφια σου. Τι καπνό φουμάρεις. Τι είσαι. Τι πρεσβεύεις. Και αν τους μπερδεύεις και δε χωράς σ' αυτά που έχουν στην κούτρα τους, επικρέμμεται η δαμόκλειος σπάθη: προφανώς είσαι Α Ν Α Ρ Χ Ι Κ Ο Σ!
Από κει και πέρα, άπαξ και σ' έκοψαν, δεν υπάρχει λόγος κουβέντας: για όλα τα ζητήματα έχει φροντίσει ο ιδρυτής της ιδεολογίας σου, κι εσύ ως καλός ιδεολόγος που ακούει το μπαμπά του και τρώει το φαΐ του, προφανώς προσπαθείς να ακολουθήσεις κατά γράμμα τις επιταγές και να μεταννοήσεις όταν σφάλεις (ισχύει ατόφιο και για τους αναρχικούς). Άρα πλέον ο συνομιλητής ξέρει τι παίζει με τα σένα και νοιώθει άνετα, ξέρει τι να πει, τι να μην πει, πώς να σε τσιγκλίσει, πώς να σε παινέψει κλπ. Τα επόμενα στάδια είναι μια προσπάθεια εκ μέρους του συνομιλητή να εντοπίσει πού αυτό που λες δεν συνάδει με την ιδεολογία που σου απέδωσε, στο κεφάλι του. Αν δεν συνάδει σε πολλά, συνήθως γίνεσαι απλώς αφερέγγυος. Δε φτάνει πού 'σαι κομμουνιστής, είσαι και αδιάβαστος κομμουνιστής. Να σημειώσω από προσωπική εμπειρία ότι το φαινόμενο δεν είναι σε καμία περίπτωση μόνο ελληνικό.
Κάποτε οι άνθρωποι δεν ήταν έτσι. Κάποτε αναζητούσαν την αλήθεια. Ως προς τα φυσικά. Τι είναι αυτό. Πώς θα το χρησιμοποιήσουμε. Ως προς τα πολιτικά. Τι πρόβλημα υπάρχει. Πώς το λύνουμε. Ας το συζητήσουμε. Ρίξε κι εσύ καμιά ιδέα... εεε... εννοώ πρόταση!
Και ως προς τα μεταφυσικά. Οι αρχαίοι προ Χριστού φιλόσοφοι δεν ξεκίνησαν να μορφοποιήσουν και να ορίσουν ιδέες, αξίες και αρχές. Ξεκίνησαν να βρουν την Αλήθεια. Η Αλήθεια βεβαίως ήρθε και αποκαλύφθηκε στο Πρόσωπο του Κυρίου. Και οι Πατέρες μετά Χριστόν, μόνο καταχρηστικώς μπορούμε να πούμε ότι έγραψαν και μίλησαν για τις "αξίες" ή την "ιδεολογία" του Χριστιανισμού. Ο Χριστιανισμός είναι η Αλήθεια, δεν είναι ιδεολογία. Άλλωστε και το εκκλησιαστικό γεγονός λαμβάνει χώρα "εις την Αυτού ανάμνησιν". Ανάμνηση. Μνήμη. Μη λήθη. Α-λήθεια. Αλήθεια!
Όποιος από μας έχει επιδιώξει ένα μικρό, ελάχιστο διαλεκτικό βηματάκι πέρα από τον ηθικισμό και τον "Χριστιανισμό ως ιδεολογία", με όλες τις στρεβλώσεις που η τελευταία αντίφαση συνεπάγεται, το καταλαβαίνει αυτό αμέσως. Έχει λεχθεί από άνθρωπο σοφό τόσο ως προς τα θύραθεν όσο και ως προς τα άνωθεν, ότι αν ο Χριστός δεν ήταν Θεός, και δεν είχε αναστηθεί, τότε θα ήταν "η απαισιοτέρα μορφή της ανθρωπίνης ιστορίας"! Θα ήταν ένας ιδεολόγος που έστειλε τους ακολούθους του στο θάνατο! Οι μάρτυρες του Χριστιανισμού όμως δεν πέθαναν για καμιά ιδεολογία. Πέθαναν γιατί δεν μπορούσαν να αρνηθούν την Αλήθεια που έβλεπαν και βίωναν!
Σα να λέμε δηλαδή, αντιστρέφοντας τη λογική: αν θέλαμε να βρούμε την απαισιότερη μορφή της ιστορίας, από πού θα ξεκινούσαμε; Μα από κάποιον ιδεολόγο! Γιατί; Μα μόνο για κάποια ιδεολογία θα μπορούσε κάποιος άνθρωπος να σκοτωθεί χωρίς λόγο - όχι από κάποιο ατύχημα, ούτε σε πόλεμο - αναγκαίο κακό, ή στην "κακιά την ώρα" - έκρηξη οργής κάποιου άλλου κλπ. Προχωρώντας, δεν ενδιαφέρει ούτε η ευγένεια και η ωραιότητα της ιδεολογίας ούτε η αγνότητα του ιδεολόγου. Ενδιαφέρει το πόσοι θα έχουν οδηγηθεί στο θάνατο, στο όνομα της ιδεολογίας, την οποία θα έπαιρναν μαζί τους στον τάφο. Οπότε, διαλέγουμε. Στάλιν; Ίσως, αν και δε με ενδιαφέρει εδώ να καταμετρήσω κουφάρια. Α, και να δεις που κάποιος θα βρεθεί να με πει χρυσαυγίτη επειδή σκέφτηκα πρώτον το Στάλιν και όχι το Χίτλερ.
Ίσως δεν είναι τυχαίο το ότι όλες οι ιδεολογίες έχουν τις ρίζες τους στην περίοδο του Διαφωτισμού, δηλαδή τότε που ο άνθρωπος άρχισε να απορρίπτει την (μεταφυσική) Αλήθεια. Και, ποιος ξέρει, ίσως από τότε σταδιακά σταμάτησαν να συν-αναζητούν και το δέον, το πρακτέον και το ορθό και ως προς τα καθημερινά και πολιτικά προβλήματα. Ε, δεν ξέρω. Μπορεί να υπερβάλλω. Μην τα ρίχνουμε και όλα στο Διαφωτισμό και στη Νεωτερικότητα! Ίσως ισχύει το ότι καλώς επιχείρησε ο Διαφωτισμός της Δύσης να απαλλαγεί από τον "Χριστιανισμό ως ιδεολογία / ηθικολογία", αντί όμως να στραφεί προς το Αληθές εκκλησιαστικό γεγονός προσπάθησε να γεμίσει το κενό με ένα σωρό ιδεολογήματα. Αλλά αυτά είναι αχαρτογράφητα ύδατα για μένα, οπότε ας σταματήσω.
Πάντως, ότι πλέον, όπως είπα παραπάνω, η ανθρώπινη επικοινωνία έχει καταρρεύσει και αντ' αυτής επικρατεί βομβαρδισμός ιδεολογημάτων - απ' την κούνια μέχρι τον τάφο! - επ' αυτού επιμένω! Και βέβαια, ισχύει στους (λίγους) ποιοτικούς χώρους. Στους (πολλούς) μη ποιοτικούς χώρους... δε με χρειάζεσαι εμένα να σου πω τι είδους βομβαρδισμός επικρατεί εκεί.
Δεν έχω τίποτα σε προσωπικό επίπεδο εναντίον των ιδεολόγων. Αν το δίπολο είναι ιδεολόγος ή απατεώνας, ασφαλώς ο ιδεολόγος μού είναι συμπαθέστερος. Αλλά και πολύ περιχαρακωμένα κεφάλια, ρε παιδί μου. Πολλοί ιδεολόγοι και μάλιστα θεωρητικοί χρησιμοποιούν περίτεχνα τον ορθό λόγο. Α, όλα κι όλα! Ικανότατοι άνθρωποι! Δε σου λέω μην τους διαβάζεις, μην τους παρακολουθείς. Ό,τι μαθαίνουμε καλό κάνει! Αλλά την κρίσιμη στιγμή που χρειάζεται να ξεφύγουν απ' τα θέσφατα και τα δόγματα του Μεγάλου Ιδρυτή, να ανοιχτούν προς τα έξω, να συν-ζητήσουν και εν τέλη να μοιράσουν δυο γαϊδάρων άχυρα, εκεί τόσες και τόσες φορές αποδεικνύονται ανίκανοι να το κάνουν. Αυτοαναίρεση ευφυίας; Κι εγώ πρέπει να το θαυμάσω; Άλλοτε πάλι - πάρα πολύ συχνά! - ξεφεύγουν απ' τα δόγματα του Ιδρυτή μόνο και μόνο για να περιχαρακωθούν στα δόγματα Κάποιου Άλλου Ιδρυτή.
Δική μου ερμηνεία: νομίζω ότι όλα αυτά οφείλονται στο ότι οι άνθρωποι φοβόμαστε την αλήθεια. Εννοώ εδώ, την απλή καθημερινή αλήθεια, δε δίνω μεταφυσική διάσταση. Ποια είναι η απλή αλήθεια; Το εξής απλό, ότι δεν έχουμε τη λύση σε όλα μας τα προβλήματα. Τρομάζουμε πάρα πολύ μ' αυτή την πραγματικότητα! Δεν μας αναπαύει η σκέψη ότι θα δούμε τι προβλήματα έχουμε να λύσουμε, τι ανάγκες να καλύψουμε - και θα μαζευτούμε δέκα καθαρά μυαλά γύρω από ένα τραπέζι να δούμε τι θα κάνουμε. Και θα κάνουμε ένα μικρό βήμα να δούμε πού πάει, μετά θα το αξιολογήσουμε - μπορεί και ν' αλλάξουμε πορεία... Όχι! Εμείς πάμε με το Μπούσουλα! Οπότε, τι κάνουμε, μαζευόμαστε δέκα δογματισμένοι που Πιστεύουμε όλοι στον ίδιο Μπούσουλα, και βλέπουμε πώς μπορούμε να ελιχθούμε στα πλαίσια του Μπούσουλα για να φτάσουμε εκεί που θέλουμε. Η προτεραιότητα είναι ο Μπούσουλας. Ούτε η ζωή ούτε η ευημερία...
Το λοιπόν. Ομολογώ ότι για αρκετά σημεία από τα παραπάνω έχω μικρό βαθμό εμπιστοσύνης στην ορθότητά τους! Είναι συρραφή σκόρπιων σκέψεων και προσλαμβανουσών αρκετών ετών, γι' αυτό και είναι λίγες οι αναφορές. Προσκαλώ σχόλια και διορθώσεις (και... ύβρεις κλπ). Εν γνώσει μου σε μερικά σημεία μιλάω στον αέρα, αλλά το αφήνω όπως μου βγήκε, τροφή για σκέψη. Στο βαθμό όμως που τα λέω καλά, και δεδομένου του ότι σε συζητήσεις μου έχουν αποδώσει κατά καιρούς σχεδόν όλους τους χαρακτηρισμούς που ανέφερα παραπάνω (το δίχως άλλο, με είπανε και χίπυ!), νομίζω ότι επιτέλους βρήκα κι εγώ ένα ιδεολογικό σπίτι: είμαι ιδεομηδενιστής.
Μ' έχουν πει κομμουνιστή άπειρες φορές. Την πρώτη θα ήμουν ίσως 13 χρονών. Είναι γνωστό σε όσους με ξέρουν ότι μεγάλωσα σε περιβάλλον εκκλησιαστικό. Είναι οφθαλμοφανέστατο ότι σε τέτοια περιβάλλοντα επιβιώνουν πολλά εμφυλιοπολεμικά σύνδρομα - καλώς, κακώς,... ανθρωπίνως.
Όταν πεις ότι κάτι μέσα σου επαναστατεί όταν ακούς για απολύσεις ή μειώσεις μισθών επειδή οι μέτοχοι της μίας ή της άλλης εταιρίας δε δέχονται να μειωθεί το κέρδος της. Όταν πεις ότι πολλές φορές καταλαβαίνεις τον απεργό, κι ας σε ταλαιπωρεί η απεργία, ότι η δυναμική διεκδίκηση καλύτερων συνθηκών εργασίας είναι κάποτε αναγκαίο κακό. Όταν πεις ότι μια σωστή κοινωνία θα πρέπει να παρέχει στους νομοταγείς πολίτες δωρεάν και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας και παιδείας. Όταν πεις ότι θα πρέπει να υπάρχει κάποια ρύθμιση στην αγορά ώστε είδη πρώτης ανάγκης, λίγα, 5-6 μετρημένα, να κρατιούνται σε χαμηλές τιμές, να μην πεινάει ο κόσμος - όχι! να μην πεινάνε οι τεμπέληδες! - και παράλληλα τσουχτεροί δασμοί εισαγωγής σε εισαγόμενα πολυτελείας ώστε να περιορίζεται η καταναλωτική ξιπασιά. Όταν πεις ότι ο μετανάστης δεν είναι κινούμενος στόχος σκοποβολής. Όταν πεις ότι τέλος πάντων, υπάρχουν πολλά σοβαρά ζητήματα με το μοντέλο της αέναης ανάπτυξης που πρέπει να κοιτάξουμε να τα στρώσουμε. Όταν πεις ότι η ζούγκλα δεν μπορεί να είναι η ανώτερη μορφή κοινωνικής διαμόρφωσης, ούτε έχει νόημα να λες ότι οι μαρίδες θα καινοτομήσουν για να επιβιώσουν από τους καρχαρίες.
Τότε σίγουρα κάποιος κάπου θα βρεθεί να σε πει κομμουνιστή, παράσιτο, προδότη, εθνομηδενιστή, αντιευρωπαϊστή, απομονωτικό, άπλυτο, βρωμοποδαρά κλπ.
Με ορκισμένους αριστερούς μιλάω σπάνια, και συνειδητά αποφεύγω τα πολιτικά. Αδυνατώ να αντέξω πάνω από 24 δευτερόλεπτα αριστερής δογματικής, λειτουργικής και κατήχησης.
Όταν πεις ότι οι κοινωνικές υπηρεσίες πρόνοιας δεν πρέπει να γίνονται σφηγκοφωλιά βολεμένων ημέτερων. Όταν πεις ότι ο φιλοσοφικός υλισμός είναι κι αυτός υλισμός. Όταν πεις ότι η κοινωνία δικαιούται και οφείλει να περιορίσει τον αριθμό των ξένων, ανάλογα με τις εργασιακές ανάγκες που εξυπηρετούν. Όταν πεις ότι τα σύνορα του κράτους δεν είναι η μεγάλη περιοχή της ΑΕΚ, μπάτε ο κάθε πικραμμένος. Όταν πεις ότι ο εργατικός και ο τεμπέλης, ο χρήσιμος και ο άχρηστος, δεν μπορεί να αμοίβονται το ίδιο. Όταν πεις ότι μπορεί να μην καταλαβαίνεις το θεσμό της κληρονομικής μοναρχίας όπου ο πρώτος πολίτης επιλέγεται γιατί είναι γυιος του μπαμπά του, αλλά για του στραβού το δίκιο ο συμπαθέστατος πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κύριος Στεφανόπουλος ως επικεφαλής κόμματος σπάνια ανέβαινε πάνω από το 3% ενώ ο θεσμός της βασιλείας στη Βρετανία συγκεντρώνει ισχυρά πάνω από 50% των προτιμήσεων. Όταν πεις ότι έθνος είναι η συνείδηση της κοινωνίας και όχι κάποια βρισιά. Όταν πεις ότι ο στρατός, η αστυνομία, ο πόλεμος ο μη ταξικός είναι κάποτε αναγκαία κακά. Όταν πεις ότι θα πρέπει το άτομο να έχει το χώρο και τα κίνητρα να αναπτύξει και να χρησιμοποιήσει τις ικανότητές του και ότι αυτό δε σημαίνει υποχρεωτικά ότι θα βλάπτει την κοινωνία.
Τότε σίγουρα κάποιος κάπου θα βρεθεί να σε πει βασιλοχουντικό, φασίστα, νεοφιλελεύθερο, σχολής Σικάγου, άπλυτο, βρωμοποδαρά κλπ.
Είναι τώρα 20 - 25 χρόνια που μάθαμε και στον τόπο μας την οικολογία. Είναι γεγονός ότι κάποιες ακραίες μορφές οικολογίας είχαν και ίσως έχουν χαρακτήρα ημι-θρησκευτικό, φυσιολατρικό με τη θρησκευτική έννοια, άλλοτε δε απλώς σαχλό.
Όταν πεις ότι ο κάθε ένας από μας, κατά μέσο όρο, καταναλώνει καθημερινά απίστευτα ποσά ενέργειας και αυτό δεν είναι μία βιώσιμη κατάσταση. Όταν πεις ότι δεν είναι σωστό να καταστρέφονται δάση επί δασών για να αυξηθούν ήδη υπέρογκα κέρδη. Όταν πεις ότι ο σεβασμός στη φύση είναι απαραίτητος για να επανακτήσουμε και να διατηρήσουμε μια κάποια ποιότητα ζωής. Όταν πεις ότι όταν τα βουνά γύρω από την Αθήνα ήταν πράσινα και όχι έρμαια οικιστικής ανάπτυξης μας προστάτευαν από τις πλημμύρες.
Τότε σίγουρα κάποιος κάπου θα βρεθεί να σε πει φυσιολάτρη, νεοπαγανιστή, χίπυ, παιδί των λουλουδιών, γυμνιστή, ομοφυλόφιλο, άπλυτο, βρωμοποδαρά κλπ.
Όταν πεις ότι δεν μπορεί τα "δικαιώματα των ζώων" να είναι πάνω από τα δικαιώματα των ανθρώπων. Όταν πεις ότι έριξες το γέλιο της αρκούδας όταν έμαθες ότι στην κτηνιατρική του Cambridge υπήρχε άτομο που ειδικευόταν στην ψυχιατρική παπαγάλων. Όταν πεις ότι στις παλιές κοινωνίες, τα οικόσιτα ζώα δεν ήταν pets αλλά χρήσιμα μέλη του σπιτιού και παρ' όλα αυτά όταν υπήρχε λόγος ή ανάγκη τις έσφαζαν οι άνθρωποι τις κότες τους, και δε θρηνούσαν δεκαπενθήμερα γι' αυτό, ούτε ερχόταν η αστυνομία. Όταν πεις ότι υπάρχουν οικολόγοι ακτιβιστές που προτιμάνε να πεθάνουν δέκα άνθρωποι παρά να κοπεί ένα δένδρο.
Τότε σίγουρα κάποιος κάπου θα βρεθεί να σε πει υπάλληλο της Exxon, πρώην της Goldman Sachs, οικονομικό δολοφόνο, πράκτορα της CIA, άπλυτο, βρωμοποδαρά κλπ.
Όταν πεις ότι θεωρείς τη Μητρότητα ιερή και ότι πρέπει να στηριχθεί πάση θυσία από την κοινωνία. Όταν πεις ότι είναι αστείο να μιλάμε για υπερπληθυσμό όταν έχουμε τέτοια δημογραφικά θέματα στον τόπο μας, αλλά και τόσες καλλιεργήσιμες εκτάσεις ανεκμετάλλευτες. Όταν πεις ότι θεωρείς αστείο να λέγεται ότι η Γη δεν μπορεί να θρέψει τον υπάρχοντα πληθυσμό - μπορεί να τον θρέψει και αυτόν και περισσότερο φτάνει να τρώμε σαν άνθρωποι και όχι σαν δράκοι - αυτό που όντως δε μπορεί να γίνει είναι να τραφεί ο υπάρχων πληθυσμός χωρίς να πληγεί η κερδοσκοπία κάποιων. Όταν πεις ότι το μόνο που "έπαθε" η μάνα σου που άφησε την εργασία της για να ασχοληθεί με τα παιδιά της ήταν πως όταν ήταν ετοιμοθάνατη οι γιατροί έλεγαν ότι χαίρονται που αυτή η γυναίκα έχει τόσους ανθρώπους γύρω της τώρα στα τελευταία. Όταν πεις ότι θα ήθελες η κοινωνία να μην απαξιώνει αλλά και να προσπαθεί να κάνει υλικώς εφικτή μια τέτοια επιλογή για μια Μητέρα.
Ε, τότε σίγουρα πολλές θα σε πούνε φαλοκράτη, μεσαιωνικό, τύραννο, βάρβαρο, εκμεταλλευτή, οπισθοδρομικό, τρελλό, άπλυτο, βρωμοποδαρά κλπ.
Εγώ δεν έχω πια αμφιβολίες: η ανθρώπινη επικοινωνία έχει καταρρεύσει. Οι άνθρωποι γύρω μας δεν ενδιαφέρονται να συν-ζητήσουν, να συν-αναζητήσουν το ορθό, την αλήθεια, το δέον. Ενδιαφέρονται να σε "κόψουν". Από πού κρατάει η σκούφια σου. Τι καπνό φουμάρεις. Τι είσαι. Τι πρεσβεύεις. Και αν τους μπερδεύεις και δε χωράς σ' αυτά που έχουν στην κούτρα τους, επικρέμμεται η δαμόκλειος σπάθη: προφανώς είσαι Α Ν Α Ρ Χ Ι Κ Ο Σ!
Από κει και πέρα, άπαξ και σ' έκοψαν, δεν υπάρχει λόγος κουβέντας: για όλα τα ζητήματα έχει φροντίσει ο ιδρυτής της ιδεολογίας σου, κι εσύ ως καλός ιδεολόγος που ακούει το μπαμπά του και τρώει το φαΐ του, προφανώς προσπαθείς να ακολουθήσεις κατά γράμμα τις επιταγές και να μεταννοήσεις όταν σφάλεις (ισχύει ατόφιο και για τους αναρχικούς). Άρα πλέον ο συνομιλητής ξέρει τι παίζει με τα σένα και νοιώθει άνετα, ξέρει τι να πει, τι να μην πει, πώς να σε τσιγκλίσει, πώς να σε παινέψει κλπ. Τα επόμενα στάδια είναι μια προσπάθεια εκ μέρους του συνομιλητή να εντοπίσει πού αυτό που λες δεν συνάδει με την ιδεολογία που σου απέδωσε, στο κεφάλι του. Αν δεν συνάδει σε πολλά, συνήθως γίνεσαι απλώς αφερέγγυος. Δε φτάνει πού 'σαι κομμουνιστής, είσαι και αδιάβαστος κομμουνιστής. Να σημειώσω από προσωπική εμπειρία ότι το φαινόμενο δεν είναι σε καμία περίπτωση μόνο ελληνικό.
Κάποτε οι άνθρωποι δεν ήταν έτσι. Κάποτε αναζητούσαν την αλήθεια. Ως προς τα φυσικά. Τι είναι αυτό. Πώς θα το χρησιμοποιήσουμε. Ως προς τα πολιτικά. Τι πρόβλημα υπάρχει. Πώς το λύνουμε. Ας το συζητήσουμε. Ρίξε κι εσύ καμιά ιδέα... εεε... εννοώ πρόταση!
Και ως προς τα μεταφυσικά. Οι αρχαίοι προ Χριστού φιλόσοφοι δεν ξεκίνησαν να μορφοποιήσουν και να ορίσουν ιδέες, αξίες και αρχές. Ξεκίνησαν να βρουν την Αλήθεια. Η Αλήθεια βεβαίως ήρθε και αποκαλύφθηκε στο Πρόσωπο του Κυρίου. Και οι Πατέρες μετά Χριστόν, μόνο καταχρηστικώς μπορούμε να πούμε ότι έγραψαν και μίλησαν για τις "αξίες" ή την "ιδεολογία" του Χριστιανισμού. Ο Χριστιανισμός είναι η Αλήθεια, δεν είναι ιδεολογία. Άλλωστε και το εκκλησιαστικό γεγονός λαμβάνει χώρα "εις την Αυτού ανάμνησιν". Ανάμνηση. Μνήμη. Μη λήθη. Α-λήθεια. Αλήθεια!
Όποιος από μας έχει επιδιώξει ένα μικρό, ελάχιστο διαλεκτικό βηματάκι πέρα από τον ηθικισμό και τον "Χριστιανισμό ως ιδεολογία", με όλες τις στρεβλώσεις που η τελευταία αντίφαση συνεπάγεται, το καταλαβαίνει αυτό αμέσως. Έχει λεχθεί από άνθρωπο σοφό τόσο ως προς τα θύραθεν όσο και ως προς τα άνωθεν, ότι αν ο Χριστός δεν ήταν Θεός, και δεν είχε αναστηθεί, τότε θα ήταν "η απαισιοτέρα μορφή της ανθρωπίνης ιστορίας"! Θα ήταν ένας ιδεολόγος που έστειλε τους ακολούθους του στο θάνατο! Οι μάρτυρες του Χριστιανισμού όμως δεν πέθαναν για καμιά ιδεολογία. Πέθαναν γιατί δεν μπορούσαν να αρνηθούν την Αλήθεια που έβλεπαν και βίωναν!
Σα να λέμε δηλαδή, αντιστρέφοντας τη λογική: αν θέλαμε να βρούμε την απαισιότερη μορφή της ιστορίας, από πού θα ξεκινούσαμε; Μα από κάποιον ιδεολόγο! Γιατί; Μα μόνο για κάποια ιδεολογία θα μπορούσε κάποιος άνθρωπος να σκοτωθεί χωρίς λόγο - όχι από κάποιο ατύχημα, ούτε σε πόλεμο - αναγκαίο κακό, ή στην "κακιά την ώρα" - έκρηξη οργής κάποιου άλλου κλπ. Προχωρώντας, δεν ενδιαφέρει ούτε η ευγένεια και η ωραιότητα της ιδεολογίας ούτε η αγνότητα του ιδεολόγου. Ενδιαφέρει το πόσοι θα έχουν οδηγηθεί στο θάνατο, στο όνομα της ιδεολογίας, την οποία θα έπαιρναν μαζί τους στον τάφο. Οπότε, διαλέγουμε. Στάλιν; Ίσως, αν και δε με ενδιαφέρει εδώ να καταμετρήσω κουφάρια. Α, και να δεις που κάποιος θα βρεθεί να με πει χρυσαυγίτη επειδή σκέφτηκα πρώτον το Στάλιν και όχι το Χίτλερ.
Ίσως δεν είναι τυχαίο το ότι όλες οι ιδεολογίες έχουν τις ρίζες τους στην περίοδο του Διαφωτισμού, δηλαδή τότε που ο άνθρωπος άρχισε να απορρίπτει την (μεταφυσική) Αλήθεια. Και, ποιος ξέρει, ίσως από τότε σταδιακά σταμάτησαν να συν-αναζητούν και το δέον, το πρακτέον και το ορθό και ως προς τα καθημερινά και πολιτικά προβλήματα. Ε, δεν ξέρω. Μπορεί να υπερβάλλω. Μην τα ρίχνουμε και όλα στο Διαφωτισμό και στη Νεωτερικότητα! Ίσως ισχύει το ότι καλώς επιχείρησε ο Διαφωτισμός της Δύσης να απαλλαγεί από τον "Χριστιανισμό ως ιδεολογία / ηθικολογία", αντί όμως να στραφεί προς το Αληθές εκκλησιαστικό γεγονός προσπάθησε να γεμίσει το κενό με ένα σωρό ιδεολογήματα. Αλλά αυτά είναι αχαρτογράφητα ύδατα για μένα, οπότε ας σταματήσω.
Πάντως, ότι πλέον, όπως είπα παραπάνω, η ανθρώπινη επικοινωνία έχει καταρρεύσει και αντ' αυτής επικρατεί βομβαρδισμός ιδεολογημάτων - απ' την κούνια μέχρι τον τάφο! - επ' αυτού επιμένω! Και βέβαια, ισχύει στους (λίγους) ποιοτικούς χώρους. Στους (πολλούς) μη ποιοτικούς χώρους... δε με χρειάζεσαι εμένα να σου πω τι είδους βομβαρδισμός επικρατεί εκεί.
Δεν έχω τίποτα σε προσωπικό επίπεδο εναντίον των ιδεολόγων. Αν το δίπολο είναι ιδεολόγος ή απατεώνας, ασφαλώς ο ιδεολόγος μού είναι συμπαθέστερος. Αλλά και πολύ περιχαρακωμένα κεφάλια, ρε παιδί μου. Πολλοί ιδεολόγοι και μάλιστα θεωρητικοί χρησιμοποιούν περίτεχνα τον ορθό λόγο. Α, όλα κι όλα! Ικανότατοι άνθρωποι! Δε σου λέω μην τους διαβάζεις, μην τους παρακολουθείς. Ό,τι μαθαίνουμε καλό κάνει! Αλλά την κρίσιμη στιγμή που χρειάζεται να ξεφύγουν απ' τα θέσφατα και τα δόγματα του Μεγάλου Ιδρυτή, να ανοιχτούν προς τα έξω, να συν-ζητήσουν και εν τέλη να μοιράσουν δυο γαϊδάρων άχυρα, εκεί τόσες και τόσες φορές αποδεικνύονται ανίκανοι να το κάνουν. Αυτοαναίρεση ευφυίας; Κι εγώ πρέπει να το θαυμάσω; Άλλοτε πάλι - πάρα πολύ συχνά! - ξεφεύγουν απ' τα δόγματα του Ιδρυτή μόνο και μόνο για να περιχαρακωθούν στα δόγματα Κάποιου Άλλου Ιδρυτή.
Δική μου ερμηνεία: νομίζω ότι όλα αυτά οφείλονται στο ότι οι άνθρωποι φοβόμαστε την αλήθεια. Εννοώ εδώ, την απλή καθημερινή αλήθεια, δε δίνω μεταφυσική διάσταση. Ποια είναι η απλή αλήθεια; Το εξής απλό, ότι δεν έχουμε τη λύση σε όλα μας τα προβλήματα. Τρομάζουμε πάρα πολύ μ' αυτή την πραγματικότητα! Δεν μας αναπαύει η σκέψη ότι θα δούμε τι προβλήματα έχουμε να λύσουμε, τι ανάγκες να καλύψουμε - και θα μαζευτούμε δέκα καθαρά μυαλά γύρω από ένα τραπέζι να δούμε τι θα κάνουμε. Και θα κάνουμε ένα μικρό βήμα να δούμε πού πάει, μετά θα το αξιολογήσουμε - μπορεί και ν' αλλάξουμε πορεία... Όχι! Εμείς πάμε με το Μπούσουλα! Οπότε, τι κάνουμε, μαζευόμαστε δέκα δογματισμένοι που Πιστεύουμε όλοι στον ίδιο Μπούσουλα, και βλέπουμε πώς μπορούμε να ελιχθούμε στα πλαίσια του Μπούσουλα για να φτάσουμε εκεί που θέλουμε. Η προτεραιότητα είναι ο Μπούσουλας. Ούτε η ζωή ούτε η ευημερία...
Το λοιπόν. Ομολογώ ότι για αρκετά σημεία από τα παραπάνω έχω μικρό βαθμό εμπιστοσύνης στην ορθότητά τους! Είναι συρραφή σκόρπιων σκέψεων και προσλαμβανουσών αρκετών ετών, γι' αυτό και είναι λίγες οι αναφορές. Προσκαλώ σχόλια και διορθώσεις (και... ύβρεις κλπ). Εν γνώσει μου σε μερικά σημεία μιλάω στον αέρα, αλλά το αφήνω όπως μου βγήκε, τροφή για σκέψη. Στο βαθμό όμως που τα λέω καλά, και δεδομένου του ότι σε συζητήσεις μου έχουν αποδώσει κατά καιρούς σχεδόν όλους τους χαρακτηρισμούς που ανέφερα παραπάνω (το δίχως άλλο, με είπανε και χίπυ!), νομίζω ότι επιτέλους βρήκα κι εγώ ένα ιδεολογικό σπίτι: είμαι ιδεομηδενιστής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου